(Phát biểu của Trưởng Khoa Khoa Văn học và Ngôn ngữ trong buổi lễ

chào mừng sinh viên năm thứ nhất năm 2011)

Trước tiên tôi xin thay mặt cho Khoa Văn học và Ngôn ngữ chúc mừng 240 anh chị sinh viên năm thứ nhất – các anh chị đã vượt qua được kỳ thi đại học vô cùng khắc nghiệt để trở thành sinh viên Khoa Văn học và Ngôn ngữ, Trường ĐH KHXH&NV thuộc ĐHQG TP.HCM – một trong hai cơ sở đào tạo đại học lâu đời nhất, có uy tín bậc nhất về KHXH và Nhân văn của nước ta.

Việc trở thành sinh viên đại học là một trong những sự kiện trọng đại nhất trong cuộc đời của mỗi con người. Nó đánh dấu một cô cậu học trò phổ thông trở thành một sinh viên đại học, một con người sống phụ thuộc trở thành một người trưởng thành tự hành động và tự chịu trách nhiệm cá nhân về hành vi của mình. Đại học mở ra cho các anh chị một cánh cửa rộng lớn vào kho tàng tri thức và cũng là cánh cửa sáng sủa để đi vào đời.

Việc học ở đại học rất khác ở trường phổ thông. Ở đại học có lúc các anh chị học ở những giảng đường lớn hàng mấy trăm sinh viên, có khi lại học ở một lớp nhỏ chỉ có vài ba người. Các anh chị có thể ngồi chung với lớp trên, học với các bạn sinh viên khoa khác…Nói chung là rất “lộn xộn” nếu nhìn bằng con mắt của học trò phổ thông, nhưng thực ra là tự do, nếu nhìn bằng con mắt của một người sinh viên chuẩn bị trở thành những trí thức tương lai của đất nước. Sở dĩ đại học được tổ chức như thế vì trong con mắt của các giáo sư đại học, các anh chị là những người lớn, các anh chị phải tự mình tập lo lấy việc học của mình, lo tới tương lai của mình. Điều này nhấn mạnh một khác biệt hết sức cơ bản của việc học đại học và học phổ thông, đó là tự học. Do không ý thức về điều ấy, nên nhiều bạn sinh viên học phổ thông rất giỏi, nhưng đến khi vào đại học cứ đuối dần, và ngược lại có những bạn khi học ở phổ thông chỉ loại khá, nhưng do biết chủ động học tập, mà cố gắng vươn lên, dần dần khẳng định được khả năng nổi trội của mình. Việc tự học không phải là sự thả nổi của nhà trường mà chỉ có nghĩa trường đại học tôn trọng và khuyến khích tự do và suy nghĩ cá nhân. Ở đại học không có những kiến thức đóng gói sẵn, không có những kết luận như “đinh đóng cột” bất di bất dịch, mà ở đây khuyến khích suy nghĩ cá nhân và việc tự mình tìm ra chân lý. Đại học khuyến khích sự hồ nghi khoa học, đặt lại vấn đề, thậm chí đặt lại mọi vấn đề, để cho người sinh viên tự mình tìm ra câu trả lời, cách trả lời mà mình cho là đúng đắn nhất. Ở đại học có một quyền uy tối thượng – không phải là quyền uy của bề trên, quyền uy của tuổi tác, quyền uy của các học hàm học vị – mà đó là quyền uy của chân lý.  Aristote, triết gia Hy Lạp có nói một câu rất hay về thầy và chân lý: "Platon là thầy tôi, thầy rất đáng quý, nhưng chân lý còn quý hơn thầy".

Học văn, điều quan trọng nhất là đọc sách và học ngoại ngữ. Nhờ có đọc sách nhiều và có phương pháp mà sinh viên Khoa Văn học và Ngôn ngữ  là sinh viên uyên bác nhất và có tư duy vào loại tốt nhất trong các khoa trong trường. Nhờ có cô gắng học ngoại ngữ mà nhiều sinh viên xuất thân từ những tỉnh xa, trình độ ngoại ngữ không cao, nhưng trong quá trình học tập đã cần cù, nhẫn nại học ngoại ngữ cuối cùng đã sở đắc được một ngoại ngữ khá tốt đủ để mở rộng tầm nhìn quốc tế và tăng thêm cơ hội vào đời.

Cám ơn các bạn đã tin tưởng vào Khoa Văn học và Ngôn ngữ mà lựa chọn con đường trở thành sinh viên của Khoa. Tôi không muốn nói nhiều về quá khứ, nhưng Khoa Văn học và Ngôn ngữ là một trong những Khoa có truyền thống rực rỡ nhất trường ĐH KHXH & NV - rực rỡ vì có nhiều giáo sư nổi tiếng trong nước và quan trọng hơn là vì đã đào tạo ra rất nhiều trí thức lớn, những nhà văn, nhà báo, nhà quản lý tài ba ở khắp mọi miền của Tổ Quốc. Nhiều thế hệ giáo sư và  sinh viên đã tạo ra một học phong - phong cách học thuật của Khoa - một học phong thiên về học vấn căn bản và liên ngành để dễ thích ứng với nhiều công việc, một học phong thiên về nghiên cứu và sáng tạo. Chúng tôi hy vọng rằng các bạn sẽ học được nhiều ở đây, sẽ trưởng thành từ đây, và sẽ có những kỷ niệm đẹp nhất trong đời mình về tình thầy trò, tình bạn và tình  yêu trong thời gian học tập ở Khoa Văn học và Ngôn ngữ này.

Chúc các bạn thành công trong học tập và thành đạt trong cuộc sống.

PGS.TS Lê Giang

(Đoàn Lê Giang)

Trưởng Khoa Văn học và Ngôn ngữ,

Trường ĐH KHXH & NV – ĐHQG TP.HCM