Prof. Chen Yi-yuan 陳 益 源 (Trần Ích Nguyên)
(Chengkung National University (NCKU) 成功大學, Taiwan)
摘 要
潘佩珠（Phan Bội Châu，1867～1940）是越南近代愛國志士，他的一生為喚起越南人民的愛國精神而努力，對於越南的獨立自主功不可沒。1905年他初到日本，先後結識梁啟超、孫中山、章太炎等人，也與日本維新大臣大隈重信、犬養毅等人有所聯繫。之後，他多次往來於中日兩國，並秘密聯繫國內反法分子進行革命工作。他同時組織青年學生赴日留學，史稱「東遊運動」，以爭取外援，尋求救國之道。在這段期間，潘佩珠不斷吸收新知，大量閱讀中日政治活動家所著之書籍，或是聽取他們的建言，開拓了自己對於世界局勢、東亞情勢的眼界。潘佩珠將其吸收之所得，轉而著書立說，他的作品不但是越南或是東亞其他國家（如韓國）有志之士藉以瞭解世界變化、刺激思想的來源，更成為後繼士人汲引挪用的對象。由此可知，潘佩珠的作品不僅與日本、中國有深厚的關係，更突顯出東亞文化不斷交流之複雜面貌。
透過對潘佩珠作品與日本、中國之關係的探討，相信不僅能清楚地呈顯潘佩珠之生命∕思想軌跡的變化，也能理解潘佩珠及其作品與近代東亞歷史變革、政治局勢，以及文化思潮等多方交會、互動的情形。
Tác phẩm của Phan Bội Châu và mối
quan hệ mật thiết với Nhật Bản và Trung Quốc
Phan Bội Châu (1867~1940) là một nhà chí sĩ yêu nước Việt Nam cận đại, cả cuộc đời ông dành trọn tâm huyết kêu gọi tinh thần yêu nước của nhân dân Việt Nam, công lao của ông vì nền độc lập tự chủ của Việt Nam mãi mãi chẳng lu mờ. Năm 1905 ông đến Nhật Bản lần đầu, có liên lạc với nhóm Khuyển Dưỡng Nghị. Sau đó ông nhiều lần tới lui hai nước Trung Quốc và Nhật Bản, đồng thời bí mật liên lạc với các phần tử chống Pháp trong nước để tiến hành công tác cách mạng. Ông cũng tổ chức đưa thanh niên học sinh sang Nhật du học, lịch sử gọi là “Phong trào Đông du”, nhằm tranh thủ sự giúp đỡ từ bên ngoài tìm đường cứu nước. Trong khoảng thời gian này, Phan Bội Châu không ngừng tiếp thu tri thức mới, đọc rất nhiều sách vở của các nhà hoạt động chính trị Trung - Nhật, hoặc lắng nghe những lời mở đường của họ, mở mang tầm nhìn của mình đối với cục diện thế giới và tình thế ở Đông Á. Phan Bội Châu vận dụng những điều đã tiếp thu được ấy để trứ thư lập thuyết. Tác phẩm của ông không chỉ là cội nguồn để những kẻ sĩ có chí khí của Việt Nam hoặc một số nước Đông Á khác (như Hàn Quốc) nhờ vào đó hiểu biết thêm về sự thay đổi của thế giới và kích thích tư tưởng, mà còn trở thành đối tượng để những thế hệ cách mạng đi sau linh hoạt vận dụng. Từ đó có thể thấy, tác phẩm của Phan Bội Châu không chỉ có quan hệ sâu sắc với Nhật Bản và Trung Quốc, mà còn hiện bày rõ những mối giao lưu văn hoá phức tạp giữa các nước Đông Á.
Thông qua nghiên cứu thảo luận về tác phẩm Phan Bội Châu và quan hệ Nhật Bản - Trung Quốc không chỉ có thể thể hiện rõ sự thay đổi trong bước đường tư tưởng của Phan Bội Châu, mà còn có thể hiểu rõ về Phan Bội Châu và tác phẩm của ông với cục diện chính trị và sự biến cách trong lịch sử Đông Á cận đại, về tình hình giao lưu đa phương và tác động qua lại giữa các trào lưu văn hoá tư tưởng trong khu vực và trên thế giới đương thời.
Prof. Chen Yi-yuan 陳 益 源 (Trần Ích Nguyên)
Chengkung National University (NCKU) 成功大學
Department of Chinese Literature中文系
No.1 University Road, Tainan City 701 Taiwan (R.O.C.)
Department of Chinese Literature of NCKU
(台灣701台南市大學路一號 成功大學中文系)
Telephone: ＋886-935330257
Fax: + 886-6-2766473
Email: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.