HỘI THẢO KHOA HỌC QUỐC TẾ "KAWABATA YASUNARI: TỪ NHẬT BẢN ĐẾN VIỆT NAM"
Tiểu thuyết Đẹp và buồn của Kawabata Yasunari
trong dòng văn học đồng tính nữ Nhật Bản
Nguyễn Bích Nhã Trúc
ThS., Khoa Ngữ Văn – Đại học Sư Phạm TP.HCM
Email: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
TÓM TẮT
Vào những năm 1920, cùng với sự phát triển của nền văn hóa, văn học đại chúng thời kì dân chủ Taisho (1921-1926), dòng văn hóa của các nữ sinh trong các trường trung học nữ ra đời tại Nhật Bản, được gọi là văn hóa shoujo (shoujo bunka). Tuy được coi là dòng văn hóa phụ lúc bấy giờ nhưng sự xuất hiện của shoujo trong xã hội đã như một cách làm giảm áp lực từ dòng văn hóa chính thống với sự thống trị của nam quyền trong xã hội Nhật Bản giai đoạn đầu thế kỉ XX. Văn học shoujo gồm những tác phẩm viết về mối quan hệ tình cảm gắn bó của những nữ sinh trong các trường trung học (được gọi là Class S), đã đặt tiền đề cho sự hình thành của dòng văn học đồng tính nữ (hay chủ nghĩa đồng tính nữ) trong văn học hiện đại Nhật Bản thế kỉ XX. Kawabata Yasunari – một trong những nhà văn có công xây dựng và phát triển dòng văn học shoujo, đã có nhiều sáng tác và hoạt động nghệ thuật, góp phần thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của văn hóa, văn học shoujo trong giai đoạn từ thời kì Taisho đến Showa. Kawabata đã viết hai tác phẩm về đề tài đồng tính nữ: Otome no minato乙女の港 (Bến cảng của những cô gái, 1937) và Utsukushisa to kanashimi to 美しさと哀しみと(Đẹp và buồn, 1963). Trong đó, nếu như tiểu thuyết Omote no minato ra đời năm 1937 bị cho là “đạo” ý tưởng sáng tác của nữ văn sĩ Nakazato Tsuneko thì đến Đẹp và buồn, vẫn khai thác đề tài đồng tính nữ, Kawabata đã khẳng định tài năng cũng như dấu ấn của ông khi thể nghiệm đề tài đồng tính. Năm 1965, Đẹp và buồn cũng đã được đạo diễn Shinoda Masahiro chuyển thể sang tác phẩm điện ảnh. Cả tiểu thuyết và phim Đẹp và buồn đều được coi là những tác phẩm quan trọng trong văn học và điện ảnh Nhật Bản. Tham luận này hướng đến việc đánh giá vai trò và vị trí của tiểu thuyết Đẹp và buồn nói riêng và những đóng góp của Kawabata nói chung trong quá trình phát triển của dòng văn học đồng tính nữ Nhật Bản cũng như văn hóa shoujo tại Nhật giai đoạn Taisho đến Showa.
Từ khóa: Đẹp và buồn, văn học đồng tính nữ, văn hóa shoujo, văn học Nhật Bản