K.VH - Trong khuôn khổ chương trình Trưng bày và trao tặng sách “Nối tiếp tri thức” (tháng 6.2025), Ban Tổ chức đã có dịp đón tiếp nhóm sinh viên đến từ Câu lạc bộ Sách Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, ĐHQG-HCM tham quan Phòng Nghiên cứu Hán Nôm, thuộc Khoa Văn học Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQG-HCM.

20250706

Nhóm sinh viên CLB Sách Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (chính giữa) và TS. Vũ Thị Thanh Trâm – Trưởng Phòng Nghiên cứu Hán Nôm (bên phải)

Đây là lần đầu tiên các thành viên CLB được tiếp cận trực tiếp với không gian bảo tồn và nghiên cứu di sản chữ Hán, chữ Nôm trong môi trường học thuật chuyên sâu. Tại đây, các bạn sinh viên đã được TS. Vũ Thị Thanh Trâm -  Trưởng Phòng Nghiên cứu Hán Nôm giới thiệu khái quát về hoạt động của phòng, các loại tư liệu đang được lưu trữ và hướng tiếp cận học thuật liên ngành trong việc gìn giữ, nghiên cứu và khai thác kho tàng Hán Nôm truyền thống.

Không gian tư liệu mang tính chuyên biệt, được bài trí trang trọng, cùng các đầu sách, bản chụp tư liệu quý và thiết bị phục vụ tra cứu đã gây ấn tượng mạnh đối với các bạn sinh viên. Nhiều thành viên CLB bày tỏ sự bất ngờ và hứng thú khi tận mắt nhìn thấy những tài liệu có niên đại hàng trăm năm, cũng như được nghe giải thích về các dự án số hóa và nghiên cứu văn bản cổ do các giảng viên và sinh viên khoa Văn học thực hiện.

20250706 3

Bạn Lê Nguyễn Gia Bảo – sinh viên ngành Công nghệ thông tin, chủ nhiệm CLB Sách, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên chia sẻ: “Mình từng học qua Hán Nôm trong một học phần trước đó, nhưng chủ yếu tiếp cận qua công nghệ và AI nên cảm giác rất lạnh và khó hiểu. Còn lần này, khi ‘gặp lại’ Hán Nôm trong chính không gian của nó - giữa những trang sách cổ, hiện vật, câu chuyện từ người làm nghề,... mình mới thấy rõ đây thực sự là một ‘người bạn’ thân thiết và tinh tế. Không chỉ là ngôn ngữ cổ, Hán Nôm còn chứa đựng chiều sâu văn hóa, lịch sử và là niềm tự hào dân tộc lớn lao. Dù mình không phải gu nghiên cứu ngôn ngữ, nhưng nếu có những dự án liên quan đến Hán Nôm, chắc chắn mình sẽ luôn sẵn sàng ủng hộ bằng tất cả sự tôn trọng đối với tâm huyết của các thầy cô.”

20250706 2

Buổi gặp gỡ và tham quan diễn ra trong không khí thân mật, là dịp để các bạn sinh viên CLB Sách Trường Đại học Khoa học Tự nhiên tìm hiểu thêm về một lĩnh vực học thuật vốn khá xa lạ với chuyên ngành của mình. Qua chuyến tham quan, các bạn không chỉ có cơ hội tiếp cận với tư liệu Hán Nôm mà còn được lắng nghe chia sẻ trực tiếp từ giảng viên – những người đang âm thầm nghiên cứu và gìn giữ kho tàng tri thức cổ truyền.

Dù chỉ là một hoạt động nhỏ bên lề chương trình “Nối tiếp tri thức”, buổi gặp gỡ đã mang đến những trải nghiệm đáng nhớ và khơi gợi sự quan tâm mới mẻ đối với ngôn ngữ và văn hóa dân tộc. Đây cũng là một cách để Đoàn khoa Văn học mở rộng kết nối, chia sẻ tài nguyên học thuật đến với cộng đồng sinh viên trong cùng Đại học Quốc gia.

Hoài Thương

K.VH – Từ ngày 16 đến ngày 17.6.2025, Phòng Nghiên cứu Hán Nôm phối hợp cùng Đoàn khoa Văn học tổ chức Không gian trưng bày và trao tặng sách “Nối tiếp tri thức” đã được tổ chức tại phòng P10-14, Nhà điều hành Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQG-HCM (cơ sở Thủ Đức). Gần 400 đầu sách được quyên tặng bao gồm giáo trình, tài liệu nghiên cứu và học tập, sách kỹ năng và các tác phẩm văn học đã được trưng bày theo nhiều chủ đề: Văn học Việt Nam, Văn học nước ngoài, Giáo trình, và Sách kỹ năng.

Từ tháng 10 và 11 năm 2024, Đoàn khoa Văn học phối hợp cùng Phòng Nghiên cứu Hán Nôm đã phát động cuộc vận động quyên góp sách trong toàn thể giảng viên, sinh viên và cựu sinh viên của khoa. Cuộc vận động nhanh chóng nhận được sự hưởng ứng tích cực từ mọi người và từ đó có được số sách phong phú cho Không gian trưng bày và trao tặng sách của hoạt động “Nối tiếp tri thức”. Chương trình đã thu hút đông đảo sinh viên đến tham quan và nhận sách.

20260623 3

Poster chương trình vận động được bắt đầu từ tháng 10 năm 2022024

Ngay trong ngày đầu tiên của hoạt động, toàn bộ số sách đã được trao tặng đến tay các bạn sinh viên có nhu cầu. Người nhận không chỉ được lựa chọn sách phù hợp mà còn gửi gắm cảm xúc, lời tri ân và suy nghĩ của mình trong sổ lưu niệm, cho thấy một dòng chảy sẻ chia, đầy ấm áp, nhân văn.

20260623 4

Một trong những đóng góp đặc biệt đáng quý cho chương trình đến từ PGS.TS Đoàn Lê Giang – nguyên Trưởng khoa Văn học, nguyên Trưởng khoa Việt Nam học. Thầy đã gửi tặng chương trình nhiều đầu sách nghiên cứu có giá trị. Ngoài ra chương trình có sự đồng hành từ các giảng viên và cán bộ khoa: TS. Hồ Khánh Vân – Phó Trưởng khoa Văn học; TS. Lê Thị Thanh Vy – Giảng viên phụ trách công tác sinh viên; TS. Vũ Thị Thanh Trâm – Trưởng Phòng Nghiên cứu Hán Nôm cùng các cán bộ Phòng Nghiên cứu Hán Nôm, cán bộ Đoàn trường và Đoàn khoa Văn học. Đội ngũ thực hiện là các đoàn viên nòng cốt và cán bộ Đoàn khoa đã làm việc nghiêm túc, chỉn chu từ khâu lên kế hoạch, quảng bá và tổ chức để tạo nên một không gian trưng bày giản dị và hoạt động thiết thực, ý nghĩa.

20260623 5

Chương trình “Nối tiếp tri thức” khép lại trong niềm vui chung, đánh dấu một mô hình hoạt động ý nghĩa, giàu tính cộng đồng, đồng thời góp phần nuôi dưỡng văn hóa đọc và thúc đẩy hành trình học tập nhân văn, sâu sắc gắn với tinh thần đào tạo và truyền thống quý báu của Nhà trường.

Hoài Thương

K.VH - Sáng 23.3.2025, trong chương trình Tóc xanh vạt áo do Đoàn trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐHQG-HCM tổ chức, chị Nôm Phương Dã Thảo – cháu ngoại đời thứ 16 của Bắc Quân Đô Đốc Thượng Đẳng Thần Bùi Tá Hán – đã trao tặng khoa Văn học bản sao sắc phong của vua Thiệu Trị dành cho Bùi Tá Hán, như một đóng góp nhỏ vào công cuộc bảo tồn di sản văn hóa dân tộc. Chị Nôm Dã Phương Thảo hiện nay đang là sinh viên hệ Văn bằng 2, ngành Ngữ văn Trung Quốc của Trường. Khoa Văn học trân trọng cảm ơn tấm lòng trao truyền những giá trị văn hóa, lịch sử quý báu của hậu duệ dòng họ Bùi.

20250328

Bùi Tá Hán (裴佐漢), người Châu Hoan, sinh 1496, mất 1568, là một danh tướng có công khôi phục nhà Hậu Lê (thời Lê Trung Hưng, 1533-1789) dưới ngọn cờ "Phù Lê diệt Mạc" của Nguyễn Kim, được phong Trấn Quận công, trấn giữ Quảng Nam, và góp phần đặt nền móng cho sự nghiệp mở mang phương Nam của chúa Nguyễn sau này. Năm 1545, Bùi Tá Hán vào bình định vùng đất thừa tuyên Quảng Nam và được cử trấn giữ vùng đất này đến khi mất vào năm 1568. Hiện đền thờ và lăng mộ của ông còn ở phường Quảng Phú, thành phố Quảng Ngãi. Công cuộc canh tân, bình định vùng đất này của Bùi Tá Hán còn được ghi chép khá rõ trong Phủ tập Quảng Nam ký sự, của tác giả họ Mai, tương truyền được viết cách đây hơn 400 trăm năm.

Đền thờ Bùi Tá Hán hiện còn lưu giữ 23 sắc phong của các đời vua nhà Tây Sơn (Cảnh Thịnh) và nhà Nguyễn (Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức, Đồng Khánh, Thành Thái, Duy Tân, Khải Định). Trong số các sắc phong này có 9 sắc phong cho Bùi Tá Hán, sớm nhất là từ đời Cảnh Thịnh đến Duy Tân, với nhiều mỹ hiệu, thần hiệu: Khuông quốc Tĩnh biên Thụ đức Mậu công Huy liệt Trác vĩ Bắc quân Đô đốc phủ Chưởng phủ sự, tặng Thái bảo Trấn phủ quân Thượng đẳng thần; 8 sắc phong cho Bùi Tá Thế - con trai Bùi Tá Hán, danh tướng triều Lê, cũng với thần hiệu là Thượng đẳng thần, và 7 sắc phong cho Xích Y thị với thần hiệu Tôn thần. Tại đây cũng còn một số sắc phong cho Phi Vận tướng quân Nguyễn Phục làm Thành hoàng. Ngoài ra còn có nhiều liễn đối phúng điếu và thơ ngợi ca công đức Bùi Tá Hán của các quan lại đầu tỉnh cùng các bậc túc nho như Hiệp Đức hầu Lưu Đình Luyện, Tiến sĩ, Án sát sứ Quảng Ngãi Trương Quốc Dụng, Tuần vũ Quảng Ngãi Huỳnh Côn, Tuần vũ Quảng Ngãi Lê Từ...

Cùng với sắc phong thần cho nhân dân khắp nơi trong tỉnh thờ thiên thần, nhiên thần, thủy thần, đặc biệt ở Quảng Ngãi còn có nhiều sắc phong cho nhân dân ở nhiều làng xã thờ các nhân thần có công mở mang bờ cõi, có nhiều công trạng lớn với quốc gia, dân tộc, hoặc trong công cuộc khai canh, khai cơ ngay tại chính quê hương mình. Vị nhân thần được nhân dân thờ phụng nhiều nhất ở Quảng Ngãi đó chính là Bùi Tá Hán. Năm 1545, Bùi Tá Hán được phong làm Bắc quân đô đốc Phủ chưởng phủ sự, trấn nhậm ở Thừa tuyên Quảng Nam, rồi được ban tước Trấn Quận công, sau là Trấn Quốc công. Trong hàng trăm bản sắc phong thần tìm thấy ở Quảng Ngãi, có sắc phong ban cho thờ phụng Bùi Tá Hán là nhiều nhất. Tại đền Bùi Tá Hán hiện còn có 9 sắc phong cho Bùi Tá Hán từ thời vua Cảnh Thịnh đến thời Khải Định.

THÔNG TIN VỀ SẮC PHONG VÀ NHÂN VẬT ĐƯỢC PHONG

1/ Nguồn gốc sắc: Hậu duệ dòng họ Bùi (Trấn Quốc công Bùi Tá Hán) tặng bản sao.

2/ Nội dung: Gia phong mỹ tự cho Thần, cụ thể gia phong thêm mỹ tự “Mậu đức”.

3/ Nhân vật được phong: Trấn Quốc công Bùi Tá Hán.

BẢN PHIÊN ÂM VÀ DỊCH NGHĨA SẮC PHONG BÙI TÁ HÁN

Phiên âm:

Sắc Khuông quốc Tĩnh biên Thụ đức Bắc quân Đô đốc phủ Chưởng phủ sự, tặng Thái bảo Trấn phủ quân Thượng đẳng Thần, hộ quốc tí dân, nẫm trứ linh ứng, tiết mông ban cấp tặng sắc, chuẩn hứa phụng sự. Minh Mạng nhị thập nhất niên, trị ngã Thánh tổ Nhân Hoàng đế ngũ tuần đại khánh tiết, khâm phụng bảo chiếu đàm ân, lễ long đăng trật. Tứ kim phi ưng cảnh mệnh, miến niệm thần hưu, khả gia tặng Khuông quốc Tĩnh biên Thụ đức Mậu công Thượng đẳng Thần, nhưng chuẩn Chương Nghĩa huyện, Thu Phố xã y cựu phụng sự. Thần kì tướng hựu bảo ngã lê dân.

Khâm tai!

Thiệu Trị tam niên, tứ nguyệt, thập nhị nhật.

SẮC MỆNH CHI BẢO.

Dịch nghĩa:

Sắc cho Khuông quốc Tĩnh biên Thụ đức Bắc quân Đô đốc phủ Chưởng phủ sự, tặng Thái bảo Trấn phủ quân Thượng đẳng thần. Thần giúp nước che dân, tỏ rõ linh ứng. Qua các kỳ lễ tiết đã được ban cấp sắc phong, chuẩn cho phụng thờ. Năm Minh Mạng thứ 21, gặp dịp Thánh tổ Nhân Hoàng đế[1] ta mừng đại lễ ngũ tuần, kính ban chiếu báu ơn sâu, lễ trọng thăng trật cho Thần. Nay trẫm kế thừa mệnh lớn, nhớ nghĩ đến sự che chở của Thần, đáng được gia tặng là Khuông quốc Tĩnh biên Thụ đức Mậu công Thượng đẳng Thần. Vẫn chuẩn cho xã Thu Phố, huyện Chương Nghĩa phụng thờ như cũ.

Thần hãy giúp đỡ và bảo vệ cho dân ta.

Kính vậy thay!

Ngày 12 tháng 4 năm Thiệu Trị  thứ 3 (1843).

[Đóng ấn] SẮC MỆNH CHI BẢO.

Hoàng Ngọc Cương – Hồ Khánh Vân


[1] Thánh tổ Nhân hoàng đế là miếu hiệu của vua Minh Mạng. 

20241022 2

Tóm tắt: Di sản vǎn hoá thành vǎn Hán Nôm chiếm giữ một vị trí quan trọng, có ý nghĩa như là cốt lõi tinh hoa của vǎn hoá Việt Nam. Bảo tồn, khai thác và phát huy giá trị của di sản này là một nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, đòi hỏi sự tham gia, phối hợp đồng bộ một cách khoa học của nhiều giới, nhiều ngành. Trong đó, việc đưa tri thức Hán Nôm vào nhà trường các cấp là một phương cách tối ưu và lâu dài, nhằm thực tế hoá và làm sống động lại vốn tinh hoa này của dân tộc. Hình thành nǎng lực và nhân cách cho người học thông qua tri thức vǎn hoá Hán Nôm là cách đặt vấn đề không mới, và thực tế đã từng tồn tại những ý kiến xung đột, trái chiều. Do thế, một nhận thức mang tính học thuật và tính sư phạm về vấn đề này cần được tiếp tục đặt ra và dần tháo gỡ.

K.VH - Trong vòng sáu tháng (từ tháng 6 năm 2020 đến tháng 12 năm 2020), nhóm giảng viên và sinh viên chuyên ngành Hán Nôm thuộc Khoa Văn học trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh đã tiến hành điền dã, sưu tầm tư liệu Hán Nôm tại các cơ sở thờ tự ở Bình Thuận và Ninh Thuận kết quả sưu tầm được 289 sắc phong, kết quả khảo sát số sắc phong ngày cho thấy được một số thông tin có giá trị về lịch sử, văn hóa, đồng thời cũng nhận biết hiện trạng di sản Hán Nôm - sắc phong đang được lưu giữ tại địa phương.

K.VH - Sáng ngày 29-8-2024 Phòng Nghiên cứu Hán Nôm Khoa Văn học thuộc Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Đại học Quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức tọa đàm khoa học “Văn bia sứ thần Việt Nam ở Sơn Đông – Trung Quốc (Nghiên cứu điền dã và những phát hiện thú vị)”.

Page 1 of 4

Danh mục website