Sau hơn 6 tiếng lắc lư trên xe, khoảng 14h00 ngày 12-2, cả đoàn thực tập đã đặt chân đến Đăk Nông- vùng đất cao nguyên nắng gió mà chúng tôi chỉ được biết qua ca từ của một số bài hát. Sau buổi phổ biến công việc ở Ủy ban nhân dân xã, các nhóm được đưa về ở với các nhà dân trong xã.
Xã Đăk Nia (thị xã Gia Nghĩa, tỉnh Đăk Nông) – nơi tôi đến - mang chút gì đó trầm lặng phảng phất. Phải chăng đó là cái nghèo, nghèo trong những ngôi nhà tơi tả; những khoảnh rừng chập chùng, se sắt trong màu đất lợt lạt với những con đường thưa vắng bóng người, khác xa với thành phố xa hoa tráng lệ với từng dòng xe, dòng người chen chúc? Hay lại là cái gì đó se se lạnh, man mát của núi rừng, của những dòng sông mà chính cái tên Đăk Nông cũng nói lên điều đó.
(Hình 1: bon Bu Sop, xã Đăk Nia)
Trong gần 2 tuần ở đây, chúng tôi làm việc cùng nhau, ăn cùng nhau, ngủ cùng nhau, biết bao nhiêu là kỉ niệm. Người dân nơi đây nghèo mà thân thiện, mà dịu dàng, mà mộc mạc, chất phác. Chưa bao giờ chúng tôi bị từ chối, xua đuổi hay nghi ngờ. Ngược lại, có khi chưa kịp trình bày vấn đề, họ đã nhẹ nhàng kéo mình vào nhà, mời uống nước và giúp đỡ nhiệt tình.
Tôi nhớ chú K. K’rưng – người có giọng nói hiền từ. Sau khi giúp chúng tôi ghi âm, chú hái xoài rừng cho chúng tôi ăn, làm cơm lam, tặng chúng tôi những nhánh lan rừng rồi tập chúng tôi hát bài “ ĐăkNia là quê tôi”. Tôi nhớ cô Mười với vườn chanh dây, với những bữa ăn ấm cúng vui vẻ, những bữa xài ké nước khi nhà chủ nhà hết nước. Tôi nhớ ông bà chủ nhà. Bà hứa sẽ hát những bài dân ca tiếng Mạ cho chúng tôi nghe nhưng không kịp. Vào ngày cuối cùng chúng tôi ở đây, bà lại nhập viện vì bệnh, lúc bước lên xe bà trào nước mắt vì không được ở nhà chia tay với chúng tôi. Tôi nhớ lũ trẻ con nơi đây, thiếu thốn mọi thứ nhưng vẫn vui tươi và thân thiện, sung sướng khi được chúng tôi cho quà. Đó là những cảm xúc, những kí ức tuy mới đây thôi nhưng mỗi khi nhớ lại tôi thấy lòng mình xao xuyến, bâng khuâng. Dường như con người ta dễ mềm lòng trước tình thương, trước sự thủy chung, hồn nhiên, không tư lợi .
(Hình 2: chanh dây cô Mười)
Không chỉ tìm kiếm tư liệu mà chúng tôi còn được cùng nhau tham gia nhiều hoạt động ý nghĩa, được cô giáo hướng dẫn cho tham gia lễ hội Nâm Nung, được giao lưu với ông Chủ tịch HĐND tỉnh, được thưởng thức những món ăn đặc sản nơi đây: nào là đọt mây, cơm lam, nào là rau rừng, thịt chúi….Đêm cuối, chúng tôi tham gia biểu diễn văn nghệ, giao lưu với bà con. Những giọt mồ hôi luyện tập, những bài hát, điệu múa, những tiếng vỗ tay, hò hét của bà con tạo nên một không gian hòa quyện giữa âm nhạc và tình người lâng lâng. Đó không chỉ là đêm giao lưu mà còn là đêm chia tay rừng núi trước khi trở về thành phố.
(Hình 3: lễ hội Nâm Nung)
(Hình 4: giao lưu văn nghệ)
Các cuộc gặp gỡ bao giờ cũng sẽ đến lúc chia tay. Người đi mang trong mình cái lưu luyến, người ở lại thì giọt ngắn giọt dài. Cách đây 2 tuần trước, chúng tôi nếm trải những giọt nước mắt của sự sợ sệt, lo lắng và nỗi buồn. Và sau tuần ở Đăk Nia, giọt nước mắt của chúng tôi thấm đẫm mùi vị của tình thương mến đối với mảnh đất này. Chúng tôi cảm nhận rất rõ vị cay của tiêu, vị đắng của cà phê, vị chua của chanh dây – mùi vị khắc nghiệt của vùng quê nghèo - như cô Mười từng nói đó là vị chua, vị cay, vị đắng của những người đi mang trong mình cái lưu luyến, bâng khuâng.
Chuyến thực tập, thực tế đã mang sinh viên chúng tôi xích lại gần nhau hơn, đến gần hơn với cuộc sống sinh hoạt hàng ngày của người dân nghèo, có thêm những quan sát, trải nghiệm, mở mang tầm mắt, thêm hiểu thêm, yêu thêm quê hương đất nước mình:
“ Khi ta ở chỉ là nơi đất ở,
Khi ta đi đất bỗng hóa tâm hồn ’’.
