K.VH - Ngày 10/05/2025, tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia TP.HCM (USSH-HCM), toạ đàm quốc tế với chủ đề “Đông phương nhã vận: Nghiên cứu về kịch và ký lục Việt Nam – Trung Quốc” (東方雅韻：中越戲曲與記事文獻學術研討會) đã diễn ra trong không khí trang trọng và học thuật với sự tham gia của nhiều học giả, nhà nghiên cứu uy tín đến từ Việt Nam và Trung Quốc.
Buổi khai mạc có sự hiện diện của TS. Phan Thanh Định – Phó Hiệu trưởng Trường ĐHKHXH&NV; Ông Từ Châu – Phó Tổng lãnh sự quán Trung Quốc tại TP.HCM; GS.TS. Chen Jun – Đại học Bắc Kinh và PGS.TS. Phan Mạnh Hùng – Trưởng khoa Văn học cùng giáo sư, nhà nghiên cứu thuộc Đại học Bắc Kinh, Đại học Nhân dân Trung Quốc, Viện Nghiên cứu nghệ thuật Trung Quốc, Trường Đại học Thăng Long, Hà Nội và Trường ĐHKHXH&NV, ĐHQG-HCM. Sự kiện đánh dấu một bước quan trọng trong nỗ lực thúc đẩy hợp tác nghiên cứu học thuật giữa hai nước, trong đó tập trung vào kịch truyền thống và tư liệu ký lục văn hóa – lịch sử.
Chương trình buổi sáng được chia làm ba phiên, xoay quanh chủ đề nghiên cứu hí kịch (kịch truyền thống). GS. Chen Jun với bài tham luận về tác phẩm “Đào hoa phiến” và lịch sử cảm xúc Trung Quốc thế kỷ 20; TS. Nguyễn Thanh Phong đã giới thiệu những nghiên cứu về tuồng Tam quốc ở Nam Bộ; TS. Chuang Chiu-chun khai phá dòng chảy của “Nhị Độ Mai” trong các loại hình kịch Việt; GS. Zhang Jing từ Viện Nghệ thuật Trung Quốc đem đến cái nhìn lịch sử về Côn kịch qua tranh vẽ; TS. Phan Thu Vân trình bày về sự hiện diện của danh tác Trung Quốc trên sân khấu cải lương Việt Nam; GS. Gu Shu-guang giới thiệu về “Hắc tịch oan hồn” – từ tiểu thuyết đến sân khấu kịch nửa cải cách và điện ảnh; TS. Lê Hồng Phước khảo sát âm nhạc miền Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa; GS. Li Ling trình bày nghiên cứu so sánh giữa cuồng ngôn Nhật Bản và tác phẩm “Trà và Rượu” Trung – Nhật; nhóm nghiên cứu TS. Nguyễn Phúc An – Nguyễn Đoàn Tuyết Anh – Trần Thị Sang về ảnh hưởng Nhật Bản trong vở kịch “Tiếng hạc trong trăng”. Cùng với đó, TS. Fei Bi (Đại học Bắc Kinh) chia sẻ trải nghiệm cá nhân về sức hấp dẫn của Côn khúc, thể hiện sự lan tỏa của kịch truyền thống đến thế hệ trẻ và sinh viên quốc tế. Những tham luận này đã thể hiện rõ mối liên hệ phức hợp giữa nghệ thuật biểu diễn và kịch bản chuyển thể xuyên biên giới.
Chương trình buổi chiều tập trung vào mảng tư liệu văn hiến – ký lục lịch sử, chia thành hai phiên liên tiếp. Các nhà nghiên cứu Việt Nam như TS. Nguyễn Hoàng Yến, TS. Nguyễn Đông Triều, TS. Vũ Thị Thanh Trâm, TS. Nguyễn Văn Hoài, PGS.TS. Lê Quang Trường, TS. Trần Thị Diệu Hiền đã mang đến nhiều phát hiện mới mẻ qua các tác phẩm như: “Tây sương ký cải lương”, “Việt Nam du lịch ký”, “Bình định Giao Nam lục”, “Việt Nam đồ thuyết”, “Thù vực châu tư lục”,... Đây là bước đầu tiên khảo sát những tư liệu quý báu thuộc đề tài mã số B2024-18b-06 giúp tái hiện diện mạo Việt Nam qua lăng kính Trung Hoa, đồng thời thể hiện nỗ lực của học giới trong việc giao thoa phản biện tư liệu – nối kết văn hóa.
Phiên cuối cùng, với phần phát biểu của PGS.TS. Chen Jun, PGS.TS. Phan Mạnh Hùng và PGS.TS. Lê Quang Trường đã tổng kết thành quả của toạ đàm và khẳng định tầm quan trọng của giao lưu học thuật trong lĩnh vực nhân văn – nghệ thuật. Hơn cả một hội thảo chuyên môn, đây là cây cầu nối liền tinh thần Đông phương, khơi dậy nhã vận văn hóa Việt – Trung. Đồng thời, khán giả tham dự toạ đàm quốc tế lần này còn được thưởng thức các trích đoạn biểu diễn sân khấu truyền thống của Việt Nam và Trung Quốc đến từ sự chuẩn bị xuất sắc của các nghệ sĩ và sinh viên hai nước.
Diệu Hiền