Nhà thơ Trúc Thông tên thật là Đào Mạnh Thông, sinh năm 1940, quê quán Hà Nam. Sau khi tốt nghiệp Khoa Văn Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, ông về công tác tại Ban Văn nghệ, Đài tiếng nói Việt Nam cho đến lúc nghỉ hưu. Sau đó ông tham gia Ban biên tập Tạp chí Thơ của Hội Nhà văn Việt Nam.

Nhà thơ Trúc Thông, tác giả tập thơ "Chầm chậm tới mình",

qua đời sáng ngày 26-12, sau một thời gian dài bị tai biến, hưởng thọ 82 tuổi.

Độc giả yêu mến thơ Trúc Thông thường nhắc tới bài thơ lục bát "Bờ sông vẫn gió" viết tặng mẹ nổi tiếng của ông. 

"Lá ngô lay ở bờ sông/ Bờ sông vẫn gió người không thấy về/ Xin người hãy trở về quê/ Một lần cuối… một lần về cuối thôi/ Về thương lại bến sông trôi/ Về buồn lại đã một thời tóc xanh/ Lệ xin giọt cuối để dành/ Trên phần mộ mẹ nương hình bóng cha/ Cây cau cũ, giại hiên nhà/ Còn nghe gió thoảng sông xa một lần/ Con xin ngắn lại đường gần/ Một lần… rồi mẹ hãy dần dần đi". 

Bài thơ này được giới phê bình văn học coi là một trong những bài thơ hay nhất viết về mẹ trong thi ca Việt Nam hiện đại.

Gia tài tác phẩm của nhà thơ Trúc Thông gồm các tập thơ và lý luận: "Chầm chậm tới mình", "Maratong", "Một ngọn đèn xanh", "Văn chương ngẫu luận", "Vừa đi vừa ở", "Mẹ và em"… Ông nhận Giải thưởng Hội liên hiệp Văn học Nghệ thuật Hà Nội 1990 – 1995, Giải thưởng Hội Nhà văn Hà Nội năm 2000, Giải B Hội Nhà văn Việt Nam năm 2000. Ông cũng được trao Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật đợt 5 - năm 2016. 

Ông Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam, ví sự ra đi của nhà thơ là "chuyến xe mây về cõi vĩnh hằng". Ông nhận định Trúc Thông là một trong những người đi đầu trong việc làm mới thơ ca ở miền Bắc. Theo nhà thơ Quang Thiều: "nhà thơ Trúc Thông sống được đến bây giờ là một phần quan trọng bởi thơ ca. Thơ ca thực sự là máu chảy trong huyết quản ông. Tôi nghĩ nếu ông dừng nghĩ đến thơ, máu ông sẽ ngừng chảy. Cả đời ông sống trong im lặng. Chỉ có thơ ca là rền vang trong con người ông".

Nhà thơ Trúc Thông bị tai biến mạch máu não vào năm 2008, phải nằm cấp cứu nhiều tháng liền ở Bệnh viện Hữu nghị Việt Xô. Sau đó, ông còn bị tai biến thêm 5-6 lần nữa nhưng may mắn, ông có một người vợ tận tụy và đảm đang, suốt đời lo lắng, chăm sóc cho chồng, con, nên đã qua được cơn hiểm nghèo. Nhà thơ vẫn có thể nhúc nhắc đi lại, người thân hỏi câu gì ông vẫn có thể đáp lại bằng cử chỉ, ánh mắt hoặc cố gắng nói dù khó khăn. Nhưng tháng 8-2020, cơn tai biến tiếp theo đã quật ngã ông, khiến nhà thơ phải nằm một chỗ.

Vào tháng 1-2021, chương trình "Mai Vàng nhân ái" do Báo Người Lao Động tổ chức với sự đồng hành của Ngân hàng TMCP Nam Á đã đến thăm nhà thơ Trúc Thông.

Yến Anh

Nguồn: Người lao động, ngày 26.12.2021.