Nguyễn Văn Hoài
(Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn TP.HCM)
TÓM TẮT
Từ thế kỉ XX trở về trước, trong khu vực văn hóa chữ Hán, xét riêng về mặt văn học, thì Trung Quốc được xem là trung tâm khuếch tán còn Nhật Bản, Việt Nam và Triều Tiên, Hàn Quốc là nơi tiếp nhận. Nhưng thực tế lịch sử văn học ở các quốc gia này cho thấy, bên cạnh sự tiếp nhận ấy là hiện tượng vay mượn biến đổi, cách tân có tính tất yếu. Tùy vào hoàn cảnh lịch sử, kinh tế, chính trị, văn hóa, tâm lí dân tộc mà sự tiếp nhận và biến đổi ấy ở các quốc gia có những nét tương đồng và dị biệt. Bài viết của chúng tôi chỉ tìm hiểu một góc nhỏ của hiện tượng có tính phổ quát toàn cầu này, đó là sự tiếp nhận và biến đổi tiểu thuyết thông tục Trung Quốc ở Nhật Bản và Việt Nam. Dưới góc nhìn so sánh, người viết tìm hiểu xem việc tiếp nhận và biến đổi tiểu thuyết thông tục Trung Quốc ở hai quốc gia này có những đặc điểm gì, giống nhau và khác nhau như thế nào. Chẳng hạn: điều kiện tiếp nhận; tâm thái tiếp nhận; giai tầng độc giả; hiệu ứng xã hội; quan điểm tiếp nhận (nghệ thuật quan, phê bình văn học); cách thức tiếp nhận và biến đổi: học tập nghiên cứu bạch thoại, huấn độc, phiên dịch, vay mượn thể tài, cải biên (chuyển thể).
TỪ KHÓA: tiếp nhận, biến đổi, tiểu thuyết thông tục, Trung Quốc, Nhật Bản, Việt Nam
Nguyễn Văn Hoài, ThS (1998, Viện Nghiên cứu Hán Nôm, Hà Nội), Trưởng Phòng Nghiên cứu Hán Nôm; chuyên môn: Ngữ văn Hán Nôm, Văn học cổ Việt Nam và Trung Quốc (chuyên sâu về Văn học thông tục). Có một số bài đăng trên tạp chí Hán Nôm, Nghiên cứu văn học, Bình luận văn học…, kỷ yếu hội thảo quốc tế và trong nước. Hiện đang là nghiên cứu sinh ngành VHVN tại trường ĐHKHXH và NV TP.HCM.
