Kể từ những ngày đầu xảy ra trường hợp khẩn cấp về y tế, việc giảng dạy trong các trường đại học Ý đã phải tự đổi mới để đối phó với một tình huống bất ngờ và đột ngột. Vào đầu tháng 3 năm 2020, đã có nhiều nghị định của Chính phủ nhằm ngăn chặn sự lây lan của Covid-19 và các biện pháp đầu tiên là ngừng giảng dạy, ngừng tổ chức các kỳ thi hay các buổi lễ tốt nghiệp đông người ở tất cả các trường đại học trên nước Ý. Ngoại trừ một số trường như Bách khoa (Politecnico di Milano), nhờ trang bị và chuẩn bị tốt về công nghệ, nên trong thời gian lockdown vào mùa xuân năm 2020, các giáo sư và sinh viên là những người đầu tiên thực hiện các khóa học theo phương thức đào tạo từ xa (DaD); còn lại nhìn chung, tình trạng khẩn cấp đã làm nổi rõ vấn đề phải đào tạo giảng viên, những người thường không rành về các nền tảng công nghệ hay chưa được cập nhật phương pháp giảng dạy DaD. Từ đầu những năm 2000, ở Ý, e-learning chỉ được sử dụng trong các trường đại học viễn thông hoặc bách khoa, trong khi cách học này đã phát triển ở các nước khác, đặc biệt là trong khối Anglo-Saxon.
Trường Politecnico ở Milano
Theo Kế hoạch Quốc gia về Kỹ thuật số, đổi mới giáo dục không thể thực hiện nếu không có một kế hoạch tổng thể về phát triển kỹ thuật số, đào tạo giảng viên và phát triển cơ sở hạ tầng công nghệ của trường đại học. Tiềm năng của DaD nên được phát triển và ứng dụng không chỉ trong trường hợp khẩn cấp để giúp giảng viên làm quen với phương pháp xen kẽ giữa tự học thông qua e-learning và giảng dạy trực diện tập trung hướng về nghiên cứu chuyên sâu. Để tiến đến mục đích này, Politecnico di Milano đã phát triển chương trình DOL (Diploma On Line- cấp bằng trực tuyến) dành riêng cho việc đào tạo các giảng viên có kinh nghiệm sử dụng công nghệ trong giảng dạy.
Hiện nay, các đại học Ý có rất nhiều việc cần làm:
- Bắt đầu tạo ra các nền tảng học tập điện tử, bao gồm cả các nền tảng công cộng.
- Phát triển mạng kỹ thuật số để chia sẻ các ứng dụng đã được các trường đại học thực nghiệm hoặc theo các hướng dẫn của Bộ Đại học và Nghiên cứu.
- Khuyến khích các trường đại học truyền thống áp dụng các nền tảng DaD thế hệ mới nhất.
- Hỗ trợ những người chưa có các thiết bị điện tử được mua giảm giá để có thể kết nối.
- Xác định trên toàn lãnh thổ quốc gia các khu vực dành cho sinh viên học tập ở xa (thư viện,...) để khắc phục tình trạng thiếu không gian phù hợp để theo dõi bài học mà vẫn đảm bảo tính an toàn xã hội.
Giải pháp mà Politecnico di Milano đưa ra chưa từng có tiền lệ: tăng cường cơ sở hạ tầng về công nghệ thông tin, khám phá các giải pháp công nghệ và phương pháp giảng dạy mới, cho phép thực hiện các hoạt động giảng dạy và đánh giá đều đặn ngay trong những tháng đầu tiên của tình trạng khẩn cấp. Tất cả các trường đại học sau đó đã có thể chia sẻ kinh nghiệm giảng dạy đồng bộ và không đồng bộ trong thời gian khẩn cấp, tổ chức các phương thức hoạt động giảng dạy hỗn hợp, tính đến nhu cầu đào tạo của các khóa học và tuân thủ các quy tắc y tế. Trên trang web của trường đại học, mọi người đều thấy thông tin về cách thực hiện các hoạt động có sự hiện diện và những hoạt động từ xa. Sinh viên quốc tế được khuyến khích tận dụng chương trình đào tạo Từ xa.
Các bài học trực tuyến chủ yếu được tổ chức đồng bộ, theo phương pháp thiết kế để khuyến khích sự tham gia tối đa của sinh viên. Các hoạt động trực tiếp - bài giảng, bài tập chuyên sâu, bài tập - được chia thành nhiều đợt hoặc thực hiện ở chế độ web conference, bảo đảm quyền truy cập từ xa vào tài liệu giảng dạy. Để tham gia các hoạt động trực diện (nếu có thể) và học trong thư viện, sinh viên bắt buộc phải đặt chỗ trước. Vì virus chưa ngừng lan truyền, năm học mới bắt đầu vào mùa thu cần phải áp dụng các biện pháp ngăn chặn lây lan. Tuy nhiên, không giống như mùa xuân năm ngoái, việc đóng cửa toàn bộ đã không cần thiết: có nhiều trường chọn phương pháp giảng dạy hỗn hợp nhưng cũng có trường chọn phương thức duy nhất là dạy từ xa.
Sau khi được áp dụng rộng rãi trong nhiều tháng, theo kế hoạch tổ chức và giáo huấn cho giáo viên và học sinh, thật khó tưởng tượng là có thể trở lại giảng dạy trực diện vì chưa biết tình trạng khẩn cấp về y tế sẽ kéo dài bao lâu. Vì lý do này, các trường Đại học đã tự cấu trúc theo cách phù hợp để đảm bảo việc sử dụng các bài học theo phương thức kép, cả trực tuyến và trực tiếp, sử dụng các nền tảng hội nghị truyền hình và phần mềm eLearning để tạo các bài giảng. Ngoài các trường hợp khẩn cấp, phương pháp DaD sẽ rất hữu ích cho sinh viên - công nhân hoặc tiếp cận những sinh viên ở xa gặp khó khăn trong việc đến các trường. Do đó, cả giáo viên và học sinh có thể dùng những phương pháp dạy từ xa như một công cụ để biến tình huống khẩn cấp thành cơ hội cho tương lai.
Milano 3-2021
Elena Pucillo Truong
(Trương Văn Dân dịch từ bài viết Lo sviluppo della Didattica a Distanza (DaD) per il futuro)
