Nếu như các quốc gia ở Bắc bán cầu như Canada, Mĩ, Nga, Pháp,… hân hoan chuẩn bị lễ hội Giáng sinh và năm mới trong cái lạnh giá của mùa đông, nếu như người dân phương Bắc bên lò sưởi ấm cúng đang bận rộn trang hoàng cho ngôi nhà của mình với cây thông Noel, chuẩn bị những món quà xinh xắn hay đắp những người tuyết đáng yêu trong sân vườn và cùng nhau hát vang bài ca White Christmas; thì ở Nam bán cầu, người dân ở xứ sở Chuột túi cũng đang tưng bừng chuẩn bị cho một mùa Giáng sinh an lành và năm mới hạnh phúc cùng nhiều hoạt động sôi nổi. Điểm khác biệt vô cùng thú vị là Giáng sinh và năm mới của những công dân xứ Chuột túi diễn ra trong cái nóng rực của mùa hè phương Nam chứ không phải là cái lạnh giá của mùa đông phương Bắc. Mặc dù vẫn mang những ảnh hưởng từ văn hóa Âu châu, đặc biệt là truyền thống Anh quốc; cộng thêm sự du nhập của các nền văn hóa khác nhau từ dân nhập cư Á, Phi; thì văn hóa mừng Giáng sinh và đón chào Năm mới ở xứ sở Chuột túi và gấu Koala vẫn có những nét rất riêng biệt, phản ánh chân thực những đặc thù văn hóa, con người và thiên nhiên địa phương.
Trong phạm vi bài viết này, chúng tôi xin được điểm qua những nét đặc trưng của mùa lễ hội Giáng sinh và năm mới ở nước Úc.
(Hình 1: Ông già Noel chèo thuyền ở Úc; Nguồn: http://travel.ninemsn.com.au/ )
MÙA GIÁNG SINH TRÊN QUÊ HƯƠNG CỦA KANGAROO
Ở Úc, mùa Giáng sinh thường rơi vào những ngày nắng nóng đỉnh điểm của mùa hè phương Nam; cũng chính vì đặc trưng khí hậu thú vị đó mà công dân của xứ sở Chuột túi đón một mùa lễ Noel đậm đà phong cách Úc châu, điều mà người ta không thể tìm thấy trong những lễ hội Noel truyền thống ở các quốc gia Bắc bán cầu. Chẳng hạn như thay cho những bữa ăn gia đình truyền thống quây quần bên bếp sưởi với ngỗng quay và rượu sâm panh trong ngày Giáng sinh, người dân Úc có xu hướng thích những thực phẩm nhẹ, dễ ăn, và tươi mát như hải sản (thức ăn phổ biến và được yêu thích nhất trong mùa Giáng sinh của người dân Úc), thịt gà, các loại thịt nguội, salads cùng các loại thức uống lạnh như nước ngọt, nước trái cây, bia để “giải nhiệt” cái nóng 40 độ C của mùa hè. Bữa ăn chính trong ngày lễ Giáng sinh của người Úc cũng không phải là bữa tối như truyền thống châu Âu mà là bữa ăn trưa với các món ăn nhẹ nhàng.
Trong cái nóng của mùa hè, người Úc thích tổ chức các hoạt động đón Noel ngoài trời, đặc biệt là các hoạt động trên bãi biển như lướt sóng, tắm nắng. Một trong những hoạt động truyền thống của du khách quốc tế khi có dịp ghé ngang xứ sở Chuột túi vào dịp Giáng sinh đó là đến tham quan bãi biển Bondi ở Sydney và tham gia các hoạt động ngoài trời ở đây. Theo số liệu của Chính phủ Úc, hàng năm có khoảng 40.000 du khách đến tham quan bãi biển Bondi trong ngày Giáng sinh. Có một sự trùng hợp thú vị là mùa Giáng sinh ở Úc cũng chính là kỳ nghỉ hè của học sinh, sinh viên ở đây; vì vậy, các hoạt động ngoài trời dành cho cả gia đình như đi tắm biển, đi dã ngoại, cắm trại ở công viên, vườn thú hoặc đơn giản chỉ là ăn trưa và chơi đùa trong sân vườn sau nhà cũng trở thành nét đặc trưng của mùa Noel ở xứ sở Chuột túi. Có lẽ vì vậy mà các ông già Noel ở Úc rất bận rộn chuyển những món quà dễ thương cho ngày Noel từ bãi biển này sang bãi biển khác của nước Úc.
(Hình 2: Bãi biển Bondi Beach, Sydney, Úc mùa Giáng sinh; Nguồn: http://www.telegraph.co.uk)
(Hình 3: Cây Giáng sinh (Christmas Tree) ở miền Tây nước Úc; Nguồn: http://brianmangano.com/western-australian-christmas-trees/)
Các ca khúc về Giáng sinh được yêu thích và hay được trình diễn nhất trong đêm Carols by Candlelight ở Úc có thể kể đến như Sáu chú Kangaroo đực màu trắng (Six White Boomers) của Rolf Harris, Aussie Jingle Bells (Bài Jingle Bells của Úc) của Colin Buchanan, Ông già Noel đến Nam Cực (Santa’s Moving to the South Pole), Nào cùng nhau tổ chức tiệc BBQ (Let Us Barbecue) hay Mười hai ngày Giáng sinh của người Úc (The Australian Twelve Days of Christmas). Có lẽ trong chúng ta ai cũng rất quen thuộc với bài hát Jingle Bells được ngân nga trong mỗi dịp Noel về. Thế nhưng thử điểm qua ca khúc Aussie Jingle Bells của người dân xứ Kangaroo, ta sẽ khám phá ra rất nhiều điểm thú vị trong cách đón chào Giáng sinh của con người nơi đây:
Dashing through the bush, in a rusty Holden Ute,
Kicking up the dust, esky in the boot,
Kelpie by my side, singing Christmas songs,
It's Summer time and I am in my singlet, shorts and thongs
Oh! Jingle bells, jingle bells, jingle all the way,
Christmas in Australia on a scorching summer’s day, Hey!
Jingle bells, jingle bells, Christmas time is beaut!
Oh what fun it is to ride in a rusty Holden Ute.
Engine's getting hot; we dodge the kangaroos,
The swaggie climbs aboard, he is welcome too.
All the family's there, sitting by the pool,
Christmas Day the Aussie way, by the barbecue.
Oh! Jingle bells, jingle bells, jingle all the way,
Christmas in Australia on a scorching summers day, Hey!
Jingle bells, jingle bells, Christmas time is beaut!
Oh what fun it is to ride in a rusty Holden Ute.
Come the afternoon, Grandpa has a doze,
The kids and Uncle Bruce, are swimming in their clothes.
The time comes 'round to go, we take the family snap,
Pack the car and all shoot through, before the washing up.
Oh! Jingle bells, jingle bells, jingle all the way,
Christmas in Australia on a scorching summers day, Hey!
Jingle bells, jingle bells, Christmas time is beaut!
Oh what fun it is to ride in a rusty Holden Ute.
Thay cho hình ảnh xe tuần lộc với tiếng nhạc chuông rộn ràng vui nhộn lướt đi trong tuyết vào đêm Giáng sinh mà chúng ta vẫn quen thuộc trong ca khúc Jingle Bells truyền thống, ca khúc Aussie Jingle Bells của những công dân xứ Chuột túi phản ánh rất đậm nét hình ảnh riêng biệt và không khí Giáng sinh cũng như đặc trưng về thiên nhiên, con người nơi đây. Có thể lấy ví dụ như trong bài hát xuất hiện rất nhiều hình ảnh của chiếc xe hơi thể thao hai cửa nổi tiếng của hãng Holden (hãng xe hơi độc quyền của Úc) (in a rusty Holden Ute); hình ảnh những chú chuột túi (we dodge the kangaroos), và tràn ngập trong ca khúc là “không khí nóng rực của mùa hè”: “Ôi! Giáng sinh ở nước Úc trong những ngày hè rực rỡ” (Christmas in Australia on a scorching summer’s day, Hey); cư dân xứ Chuột túi thì thoải mái trong trang phục mùa hè như quần đùi, áo lửng và dép tông (It's Summer time and I am in my singlet, shorts and thongs). Các hoạt động đặc trưng của người Úc trong những ngày Giáng sinh cũng được nhắc đến như đi bơi (All the family's there, sitting by the pool; Come the afternoon, Grandpa has a doze, The kids and Uncle Bruce, are swimming in their clothes). Nét đặc trưng văn hóa riêng của Úc như mọi người hay tụ tập nướng BBQ ngoài trời và tán gẫu cũng được phản ánh trong ca khúc (Christmas Day the Aussie way, by the barbecue) – một phong cách rất đậm chất Aussie (cách người dân Úc gọi thân mật bản thân họ là Aussie thay vì Australian theo cách gọi tên chính thức và trang trọng).
Mùa Giáng sinh cũng là mùa đặc biệt dành cho các người hâm mộ thể thao ở Úc. Sự kiện Boxing Day (Ngày lễ tặng quà) diễn ra vào ngày 26.12 hàng năm với nhiều sự kiện thể thao đặc biệt như Yacht Race (đua thuyền buồm) ở Sydney hay trò chơi cricket[2] ở Melbourne thu hút sự quan tâm theo dõi và tham dự của hàng trăm ngàn người dân cùng du khách trên toàn nước Úc. Thi đấu cricket không chỉ là sự kiện thể thao lớn ở các thành phố mà người dân Úc có thể chơi cricket ngay sau sân nhà mình trong dịp Giáng sinh, được gọi là Backyard Cricket (cricket trong sân sau) với luật chơi rất đơn giản như: mặc quần áo thể thao thông dụng thay cho đồ thể thao chuyên nghiệp dành cho các vận động viên cricket, dùng banh tennis thay cho banh cricket, không cần phải đội mũ che chắn đầu và mặt như trong các trận cricket chuyên nghiệp; không có nghỉ giải lao giữa các hiệp và không ai quên dự trữ một thùng lạnh (esky) với các thức uống năng lượng để đảm bảo không quá mất nước và sức lực trong những ngày hè oi bức. Nếu không thích chơi sau sân nhà, người dân Úc có thể chơi cricket trên bãi biển, gọi là Beach Cricket. Ngoài ra, ngày Boxing Day cũng là ngày mà các tín đồ “nghiện” shopping chờ đón nhất trong năm vì tất cả các trung tâm mua sắm đều đồng loạt giảm giá từ 50-70% tất cả các mặt hàng từ quần áo, mỹ phẩm, giày dép đến đồ điện tử, gia dụng,v.v..
ĐÊM GIAO THỪA – LỄ HỘI ĐÓN NĂM MỚI
Sau chuỗi ngày tưng bừng chào đón Giáng sinh và Boxing Day, người dân Úc vui mừng chào đón năm mới với nhiều hoạt động thú vị trong đêm giao thừa và ngày đầu năm mới. Cũng như người dân ở nhiều quốc gia trên toàn thế giới, người dân Úc có rất nhiều hoạt động để đón giao thừa và chào mừng năm mới; chẳng hạn như họ tổ chức những bữa tiệc nướng barbecue tại nhà; hay tham dự các sự kiện âm nhạc, giải trí, các buổi dạ hội, khiêu vũ, hóa trang; đi dã ngoại ở công viên, cắm trại ở những khu bảo tồn sinh thái tự nhiên, nằm dài trên bãi cát để ngắm cảnh biển, hay tụ tập ở trung tâm của các thành phố lớn để tham gia các hoạt động cộng đồng, chờ đón giờ khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, thưởng thức những màn bắn pháo bông lộng lẫy, rực rỡ. Theo số liệu thống kê của chính phủ Úc, hàng năm có hàng triệu lượt người bao gồm dân địa phương và khách du lịch trên toàn thế giới tập trung từ sớm ngày 31.12 ở cầu cảng Harbour Bridge và Nhà hát Con Sò (Sydney Opera House) ở thành phố Sydney, bang New South Wales để chờ xem buổi trình diễn bắn pháo bông tiễn đưa năm cũ và chào đón năm mới vào đêm giao thừa – một trong những nét văn hóa đặc trưng của Úc mỗi dịp giao thừa. Sau khi cùng nhau đếm ngược những giây khắc cuối cùng của năm cũ, khi giờ khắc năm mới điểm lên, mọi người ôm hôn, chúc mừng nhau và nâng ly rượu mừng năm mới vừa sang.
(Hình 4: Lễ hội bắn pháo hoa ở Nhà hát Con Sò và cầu Harbour, Sydney, 2012; Nguồn: http://hdw.eweb4.com)
Tài liệu tham khảo
- http://www.convictcreations.com/culture/traditions.htm
- http://australia.gov.au/about-australia/australian-story/christmas-season-celebrations
- http://www.santaswarehouse.com.au/history_of_christmas/christmas_in_australia.shtml
- http://www.australia.com/explore/events/nat-new-years-fireworks.aspx
- http://www.timeanddate.com/holidays/australia/christmas-day
[1] Ngày ANZAC: ngày 25.4 hàng năm là ngày kỷ niệm sự kiện quân đội Úc và New Zealand (Australian and New Zealand Army Corps - ANZAC) đổ bộ vào Gallipoli của đế quốc Ottoman trong chiến tranh thế giới thứ nhất, cũng mang ý nghĩa tưởng niệm những người Úc đã hy sinh trong hoạt động quân sự
[2] Cricket: Một môn thể thao dùng gậy đánh bóng
(Trần Thị Minh Thu, TC VH-DL số 8, tháng 1/2013)
