Hình 1: Toàn cảnh Hội thảo

               Mở đầu Hội thảo, thay mặt cho BTC, PGS.TS. Võ Văn Sen – Hiệu trưởng Trường  ĐH KHXH&NV- ĐHQG-HCM đọc diễn văn khai mạc. Trong đó, PGS không chỉ nhấn mạnh về những vấn đề cốt lõi trong quá trình hình  thành và phát triển của chữ quốc ngữ mà còn nhấn mạnh đến sự phối hợp tổ chức của cả ba đơn vị, cùng với sự hiện diện của hàng trăm nhà nghiên cứu, học giả trong cả nước trong Hội thảo này. PGS.TS. Võ Văn Sen cũng đề cao vai trò của chữ quốc ngữ, trên nền tảng: “Ngôn ngữ là linh hồn của dân tộc” (Wilhelm von Humboldt). Ông khẳng định: “Tiếng Việt và chữ quốc ngữ là tinh thần, là linh hồn của dân tộc Việt. Quốc tuý ấy cần được dung dưỡng để phát triển mạnh mẽ”.  

Hình 2: PGS. TS. Võ Văn Sen đọc diễn văn khai mạc Hội thảo.

               Cũng ở Phiên toàn thể, các cử tọa còn được nghe các tham luận: Về sự hình thành và thay đổi hệ thống chữ viết ở Việt Nam và Đông Á (GS.TSKH.Viện sĩ Trần Ngọc Thêm, Trường ĐH KHXH&NV TP. HCM); Chữ quốc ngữ- những chặng đường phát triển qua báo chí (GS.TS. Nguyễn Đức Dân, Trường ĐH KHXH&NV TP. HCM); Quá trình biến đổi chữ quốc ngữ từ “Phép giảng 8 ngày” của A. de Rhodes (1651) đến “Đại Nam quấc âm tự vị” của Huình Tịnh Paulus Của (1895) và thực trạng hiện nay: thảo luận một số cách viết hiện chưa thống nhất trong chính tả tiếng Việt (GS.TS. Nguyễn Văn Khang; Viện Ngôn ngữ học); Vì sao Romaji - ký tự Latinh hóa trong tiếng Nhật - đã không trở thành văn tự phiên âm chính thống duy nhất trong tiếng Nhật? (TS. Phan Thị Mỹ Loan; Trường ĐH Osaka, Nhật Bản); Tìm hiểu nét đặc trưng về mặt ngữ âm của thổ ngữ Quảng Nam tại Hội An và tìm hiểu dấu vết của nó trong cuốn “Từ điển Việt – Bồ - La” (HVCH. TOHYAMA Emi; Khoa Ngôn ngữ học Trường ĐH KHXH&NV Hà Nội); Chữ quốc ngữ hiện nay qua các con số thống kê (PGS.TS. Đinh Điền; Trường ĐH KH Tự nhiên TP.HCM). Có thể nói, các tham luận này không chỉ cho thấy sự phát triển chữ quốc ngữ trong thế tự thân mà còn cho thấy sự tương liên của nó với các ngôn ngữ láng giềng cũng chịu ảnh hưởng từ hệ thống chữ viết Latinh. Đồng thời, hai cuốn sách bằng chữ quốc ngữ đầu tiên được xuất bản cũng được đưa ra thảo luận về sự biến đổi trong cách sử dụng con chữ cũng như giá trị nền móng của nó đối với sự phát triển của chữ quốc ngữ về sau.

               Đến buổi chiều, Hội thảo tiếp tục phiên làm việc ở hai tiểu ban: Tiểu ban 1 – Những vấn đề tổng quan về chữ quốc ngữ; Tiểu ban 2 – Những đóng góp của chữ quốc ngữ vào văn hóa Việt Nam. Đúng như phần nội dung đã nêu, hai tiểu ban dưới sự điều khiển của tọa đoàn đã tiếp tục báo cáo các tham luận và cũng đã có những trao đổi, chia sẻ cũng như tranh luận thiết thực, mang tính xây dựng cao.

               Cũng trong Hội thảo, GS.TSKH Lý Toàn Thắng (Viện Ngôn ngữ học) đã có những ý kiến phát biểu rất xác đáng. Ông cho rằng, nên lập một “Hội bảo vệ và phát huy các chữ viết ở Việt Nam” để các nhà nghiên cứu, các học giả có thêm nhiều cơ hội trao đổi, nghiên cứu và đưa ra nhiều lý giải, minh chứng cho chữ viết của dân tộc.

 Kết thúc Hội thảo, PGS.TS. Nguyễn Công Đức (Khoa Văn học và Ngôn ngữ, Trường ĐH KHH&NV TP.HCM) thay mặt BTC đọc báo cáo tổng kết. PGS.TS. Nguyễn Công Đức thay mặt BTC cảm ơn sự hiện diện của các cử tọa và các ý kiến đóng góp của các nhà nghiên cứu, các học giả. Ông cũng một lần nữa khẳng định: “Hội thảo lần này là cơ hội giúp cho các nhà nghiên cứu nhìn lại một hành trình dài, gần 400 năm hình thành và phát triển của chữ quốc ngữ. Thứ chữ viết ấy, dù còn nhiều bất hợp lý như chúng ta vẫn nhắc nhưng cho đến hôm nay, sự phát triển và hoàn thiện của nó là một điều rất đáng trân trọng  và cần được phát huy”.