University of Social Sciences and Humanities-Hochiminh City
Abstract . It is said that most of the cultures around the world have experienced the processes of formation, development, rubbing and exchanges to take shape like they are today. Translation in general, along with literary translation in particular have contributed to that whole processes. From the ancient times, Vietnam and Japan have used translation as an efficient method in acquiring culture from the giant neighbor China and gradually built up their national culture. However, because of the differences in geographical location, in ethnic characteristics and in thinking tradition, acculturation with Chinese culture through translation in Vietnam and Japan followed different paths .
In the narrow scope of this article, we’d like to analyze and explain the characteristics of the culture contact through the Chinese literature translation of the two countries, from the approach of the so-called the Polysystem Theory.
DỊCH VĂN CHƯƠNG VÀ TIẾP NHẬN VĂN HÓA TRUNG HOA – TRƯỜNG HỢP VIỆT NAM VÀ NHẬT BẢN
Tóm tắt
Có thể nói tất cả các nền văn hóa trên thế giới đều đã trải qua quá trình hình thành, phát triển, cọ xát và giao lưu, tiếp biến lẫn nhau để có được diện mạo như ngày nay. Và dịch thuật nói chung, dịch văn chương nói riêng đã góp phần không nhỏ trong suốt quá trình ấy. Từ xưa Việt Nam và Nhật Bản đã sử dụng dịch thuật như một công cụ, phương thức hữu hiệu trong việc tiếp nhận văn hóa từ người láng giềng khổng lồ Trung Hoa cũng như từng bước hoàn chỉnh nền văn hóa dân tộc mình. Tuy nhiên, với điều kiện vị trí địa lí tự nhiên và các đặc trưng về truyền thống, dân tộc tính khác nhau, tiếp nhận văn hóa Trung Quốc thông qua dịch thuật ở Việt Nam và Nhật cũng đi theo những con đường rất khác nhau. Bài viết phân tích và lí giải các đặc trưng trong hai cách tiếp xúc, thu nhận văn hóa bằng dịch văn chương ấy của 2 quốc gia này với cách tiếp cận của lí thuyết `Đa hệ thống` (Poly-system).
CN. Nguyễn Thanh Tâm
Học viên cao học Đại học Kobe (Nhật Bản)
(Xin xem toàn văn ở tập tin đính kèm)