29032024Fri
Last updateWed, 27 Mar 2024 8pm

Khoa Văn học và Ngôn ngữ - Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TPHCM: 40 năm - Dấu ấn những thế hệ

Ngày 12-4 trong không khí kỷ niệm những ngày lịch sử của đất nước, đông đảo cựu sinh viên các thế hệ thuộc Khoa Văn học và Ngôn ngữ, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia TPHCM về tề tựu trong ngày Hội Khoa 40 năm.

Sự tiếp nối lịch sử

Ngay sau ngày đất nước được thống nhất, Trường Đại học Văn khoa Sài Gòn trở thành Trường Đại học Văn khoa TP Hồ Chí Minh. Ngay trong niên học 1975, Khoa Văn học và Ngôn ngữ (sau đây xin gọi tắt là Khoa) - trước kia là Khoa Ngữ văn, Ngữ văn và Báo chí - đã khai giảng khóa đầu tiên là lớp Ngữ văn Bổ túc. Trong khóa học này, trường đã tập hợp sinh viên các ngành văn học, ngôn ngữ, báo chí,… đang học dở dang ở Đại học Văn khoa Sài Gòn, Đại học Vạn Hạnh, Đại học Đà Lạt và Đại học Minh Đức thành một khóa đào tạo hai năm dưới sự giảng dạy của các giảng viên Tổ bộ môn Ngữ văn Việt Nam. Tổ bộ môn được xây dựng từ nền tảng Ban Văn chương Việt Nam và Ban Hán văn Đại học Văn khoa (thuộc Viện Đại học Sài Gòn) với sự tăng cường lực lượng giảng viên từ Hà Nội vào.

 

Năm 1976, Trường Đại học Tổng hợp TPHCM được thành lập, Tổ bộ môn Ngữ văn Việt Nam trở thành một tổ trực thuộc trường và năm 1978 được nâng thành Khoa Ngữ văn Việt Nam. Năm 1990, Khoa Ngữ văn Việt Nam đổi tên thành Khoa Ngữ văn nghiên cứu và giảng dạy cả về văn học thế giới. 
Từ năm học 1992 - 1993, được giao thêm nhiệm vụ đào tạo ngành Báo chí, khoa đổi tên thành Khoa Ngữ văn và Báo chí. Năm 2007, sau khi bộ môn Báo chí tách ra, Khoa Ngữ văn và Báo chí được đổi tên lại thành Khoa Văn học và Ngôn ngữ. Hiện nay khoa có 46 giảng viên và chuyên viên, trong đó có 12 giáo sư, phó giáo sư, 21 tiến sĩ…

 

 

Tại một hội thảo khoa học quốc tế do Khoa Ngữ văn và Ngôn ngữ tổ chức tại TPHCM.

Ký ức tự hào

Trong suốt 40 năm qua khoa đã đào tạo được hàng chục ngàn sinh viên, sau khi ra trường họ đã đóng góp ở rất nhiều lĩnh vực khác nhau: văn hóa, giáo dục, báo chí, kinh tế, chính trị… trên khắp mọi miền Tổ quốc. Biết bao kỷ niệm về mái trường thân yêu vẫn còn nguyên vẹn trong ký ức của nhiều thế hệ sinh viên. Nhớ nhất vẫn là những ngày trên giảng đường, nhớ những “cây cổ thụ” - những người thầy tận tụy trong giai đoạn đầu gian khó. Ngày ấy, có thầy đi dạy mang một đôi dép cũ sờn, xách một chiếc giỏ đệm chứa một mớ tài liệu hiếm hoi nhưng đã truyền đạt cho học trò cả một niềm say mê văn học; những kiến thức, kinh nghiệm quý báu và cả một tấm lòng mong muốn học trò của mình thành nhân và thành tài. 

     
     
     

 

“Dạy ngữ văn là dạy cách nói, cách viết, cách tư duy sao cho mạch lạc, cho thu hút, cho thuyết phục. Dạy ngữ văn là giáo dục cho con người phẩm chất nhân văn, là giáo dục tình cảm, lý tưởng, giáo dục thẩm mỹ thông qua nghệ thuật ngôn từ. Tôi chưa thấy một dân tộc nào, một đất nước nào coi thường ngành ngữ văn lại trở thành một dân tộc hùng mạnh, có tư cách và phát triển. Trên con đường xây dựng và phát triển của mình, Khoa luôn luôn hướng tới những mục tiêu và lý tưởng tốt đẹp ấy”.

PGS -TS Đoàn Lê Giang

 

     
     

PGS-TS Đoàn Lê Giang, Trưởng khoa Văn học và Ngôn ngữ nhớ lại: Ngày trước các giáo sư rất nghèo, nhưng họ chính là những tên tuổi lớn của trí thức Việt Nam. Các giảng viên của khoa được hình thành từ hai nguồn Hà Nội và Sài Gòn. Nguồn từ Đại học Tổng hợp Hà Nội và Đại học Sư phạm Hà Nội có các giáo sư: Hoàng Như Mai*, Lê Đình Kỵ*, Mai Cao Chương, Chu Xuân Diên, Nguyễn Lộc, Trần Thanh Đạm, Lương Duy Thứ*… Nguồn từ Đại học Văn khoa Sài Gòn có các giáo sư: Bửu Cầm*, Trần Trọng San*, Nguyễn Văn Trung, Lưu Khôn, Phạm Văn Diêu*, Nguyễn Khuê, Huỳnh Minh Đức, Nguyễn Tri Tài, Phạm Hữu Lai… Bên cạnh đó còn có các giáo sư thỉnh giảng là các chuyên gia trong lĩnh vực ngữ văn, khoa học xã hội như: Trần Văn Giàu*, Ca Văn Thỉnh*, Phạm Thiều*, Trần Đình Hượu*, Nguyễn Tài Cẩn*, Cao Xuân Hạo*, Đinh Gia Khánh*, Bùi Duy Tân*… Các thầy đã dành tất cả trí tuệ và tâm huyết của mình để đào tạo nên nhiều thế hệ trí thức cho đất nước. Khoa cũng như các cựu sinh viên luôn tự hào về điều đó. 

Có lẽ niềm tự hào lớn nhất của khoa là sự trưởng thành của bao thế hệ sinh viên, đã có nhiều đóng góp, cống hiến trí tuệ, tâm sức cho xã hội, cho đất nước. Không thể kể hết những tên tuổi thành danh xuất thân từ khoa như về thơ có Thái Thăng Long, Hà Thiên Sơn, Lệ Bình, Trần Quê Hương (bút danh của hòa thượng Thích Giác Toàn), Nguyễn Bính Hồng Cầu, Vũ Xuân Hương, Hữu Ái, Lê Minh Quốc, Trương Nam Hương, Phan Hoàng, Song May, Ngô Thị Hạnh, Phạm Ý… Về văn xuôi có: Huỳnh Dũng Nhân, Bích Ngân, Nguyễn Thu Loan, Vũ Hồng, Nguyễn Hồng Lam, Trần Nhã Thụy, Nguyễn Thiên Ngân, Nguyễn Trần Thiên Lộc... 
Ở lĩnh vực điện ảnh cũng có nhiều đạo diễn, biên kịch nổi tiếng như: Dương Cẩm Thúy, Hồ Ngọc Xum, Nguyễn Tường Phương, Lê Hữu Lương, Phạm Ngọc Châu, Nguyễn Trung Hiếu, Nguyễn Mộng Long… 
 
Ở lĩnh vực báo chí, truyền thông, cũng có nhiều cựu sinh viên của Khoa trở thành những cây viết có tên tuổi, có uy tín trong các công ty truyền thông, trong làng báo TPHCM và cả nước như: Huỳnh Dũng Nhân, Lê Tiền Tuyến, Nam Bình, Lê Minh Quốc, Hồng Lam, Phan Hoàng, Thúy Nga, Thu An, Việt Hà, Quốc Hương... Rất nhiều người là nhà báo giỏi, say mê nghề nghiệp, dấn thân, mang chất nhân văn thấm đẫm của người học văn vào trang báo.

 

Nhiều hoạt động kết nối “đại gia đình” Khoa Văn học và Ngôn ngữ

Trong Hội Khoa lần này, ban tổ chức sẽ xuất bản 5 ấn phẩm. Quan trọng nhất là kỷ yếu 40 năm - Dấu ấn những thế hệ. trong đó có ghi lại tên tuổi, hình ảnh tất cả giảng viên, sinh viên, học viên cao học, nghiên cứu sinh đã từng làm việc và học tập ở khoa. Thứ hai là Tuyển tập Những vấn đề ngữ văn (dày gần 1.000 trang) tuyển các bài nghiên cứu của các giảng viên đã và đang làm việc ở khoa. Thứ ba là tuyển tập nghiên cứu của GS Mai Cao Chương, Trưởng khoa đầu tiên, sách do các học trò của thầy thực hiện có nhan đề Mấy vấn đề văn học cổ điển Việt Nam. Còn lại là hai chuyên san tạp chí Nghiên cứu văn học và Ngôn ngữ và đời sống. Hai tạp chí chuyên ngành của quốc gia đã dành số đặc biệt cho Khoa nhân sự kiện quan trọng này. Cùng với các ấn phẩm trên là website của khoa (www.khoavanhoc-ngonngu.edu.vn), một website có uy tín học thuật cao với số lượng truy cập trên 25 triệu lượt.

--------------------

* Đánh dấu sao là các giáo sư đã quá cố.

Nguồn: http://www.sggp.org.vn/vanhoavannghe/2015/4/380609/