Sáng ngày 25/9/2020, khoa Văn học tổ chức buổi tọa đàm với chủ đề: “Một số vấn đề của thực tiễn nghiên cứu lý luận phê bình văn học ở Việt Nam hiện nay”. Buổi tọa đàm với sự góp mặt của hai diễn giả là GS. Trần Đình Sử và GS. La Khắc Hòa đã diễn ra tại Văn phòng khoa khoa Văn học.

Trong buổi tọa đàm, nhiều vấn đề quan trọng, gợi nhiều suy ngẫm trong việc nghiên cứu, phê bình văn học hiện nay đã được đặt ra như:

- Bản sắc tư tưởng và bản sắc nghệ thuật của văn học Việt Nam;

- Biểu hiện của tính dân tộc và tính nhân loại;

- Vị trí và tầm ảnh hưởng của văn học Việt Nam trên bản đồ văn học – văn hóa khu vực và thế giới;

- Sự vận động của văn học Việt Nam gắn liền với chữ viết;

- Vấn đề nhìn nhận lại tính phản ánh và tính hư cấu của văn học, việc tiếp cận sự chuyển hướng nghiên cứu nghiên cứu ngôn ngữ và diễn ngôn trên thế giới hiện nay;

- Tình hình nghiên cứu, phê bình văn học Việt Nam đương đại.

Buổi tọa đàm đã thu hút đông đảo nhà nghiên cứu, giảng viên, học viên sau đại học, sinh viên,… đến tham dự và tham gia phát biểu, thảo luận trong không khí học thuật sôi nổi.

Khánh Vân

Ngày 18 tháng 9 năm 2020, trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – ĐHQG-HCM đã tổ chức hội thảo Sau đại học năm 2020 tại cơ sở Đinh Tiên Hoàng. Đây là hoạt động khoa học thường niên, quy tụ báo cáo khoa học của các nghiên cứu sinh, học viên cao học của các ngành đào tạo thuộc Trường. Tiểu ban 5 - Văn học và Ngôn ngữ học được tổ chức tại phòng D509, trong đó có 2 phiên làm việc gồm có 5 báo cáo do Khoa Văn học phụ trách:

-  G. Bachelard và con đường đến với phê bình hiện tượng luận (HVCH Nguyễn Đình Minh Khuê):

-  Nghiên cứu so sánh Truyện Kiều (Nguyễn Du) và Romeo và Juliet (Shakespeare) từ góc nhìn Nhân văn Phục Hưng (HVCH Nguyễn Thi Phú & HVCH Nguyễn Lưu Hoàng Hữu Duyên)

- Tính liên văn bản trong thơ của Emily Dickinson (NCS. Phạm Thị Hồng Ân)

- Giới thiệu tác phẩm Phản thúc ước của Nguyễn Hàm Ninh (NCS Nguyễn Thị Bích Đào)

- Đờn ca tài tử với văn hoá du lịch sinh thái ở Tây Nam Bộ (NCS Châu Hoài Phương):

Sau phần trình bày của các tác giả, đông đảo cử tọa đã tham gia thảo luận về các vấn đề liên quan đến 05 báo cáo. Hội thảo diễn ra trong không khí sôi nổi, thúc đẩy tinh thần nghiên cứu khoa học của các học viên sau đại học và những người tham dự.

Khánh Vân

Sáng thứ hai ngày 17/8/2020 tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn cơ sở Đinh Tiên Hoàng đã diễn ra buổi bảo vệ khoá luận tốp nghiệp của sinh viên chương trình Cử nhân Tài năng Khoa Văn học khoá 2016-2020.

Có 3 hội đồng chuyên môn được thành lập để chấm 8 khoá luận ngành Văn học và 3 khoá luận ngành Ngôn ngữ học. Các đề tài đều có có giá trị khoa học và thực tiễn, có thể đo lường kiến thức và năng lực nghiên cứu mà sinh viên đã tích luỹ trong suốt quá trình đào tạo, thử thách sự kiên trì, mài giũa kỹ năng nghiên cứu và bồi đắp tình yêu khoa học cho sinh viên.

Hầu hết công trình đều đáp ứng tốt yêu cầu của hội đồng, có những sinh viên hứa hẹn khả năng tiến xa trên con đường nghiên cứu. Trong đó có những khoá luận được đánh giá rất cao, chẳng hạn như hai công trình “Tiểu thuyết Anna Karenina của Lev Tolstoy từ góc nhìn phê bình sinh thái” của sinh viên Lưu Phương Hoa và “Cái nghịch dị trong sáng tác của Victor Hugo (qua hai tiểu thuyết Nhà thờ Đức bà Paris và Người cười)” của sinh viên Phạm Thị Thái Hà được 10 điểm; các công trình “Thủ pháp giễu nhại qua một số tiểu thuyết của Diêm Liên Khoa” của sinh viên Lê Minh Thuỳ, “Dấu ấn Kitô giáo trong một số tiểu thuyết trên báo Nam Kỳ địa phận” của sinh viên Phùng Thị Phương Thảo, “Hoạt động nghiên cứu văn học của Hồ Ngọc Cẩn trên tuần báo Nam Kỳ địa phận” của sinh viên Nguyễn Thuỷ Vy và “So sánh ý nghĩa thể của 了 và Rồi trên bình diện ngữ nghĩa – cú pháp” của sinh viên Lưu Thị Cẩm Thu được 9.5 điểm.

Chương trình Cử nhân tài năng là một chương trình đào tạo đặc biệt của Khoa Văn học với mục đích bổ sung nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội trong nghiên cứu, giảng dạy, truyền thông và các lĩnh vực khác có liên quan. Sau 18 năm triển khai, chương trình vẫn cho thấy tính cần thiết và hiệu quả của nó, mà minh chứng cụ thể nhất là kết quả của các công trình khoá luận tốt nghiệp hằng năm.

Phương Thúy

Vào chiều chủ nhật, ngày 22 tháng 11 năm 2020, chương trình “Tưởng niệm cố chí sĩ Á Nam Trần Tuấn Khải: Theo chân anh Khóa” đã diễn ra tại hội trường Nhà điều hành trường ĐH KHXH&NV – ĐHQG-HCM (cơ sở Linh Trung, Thủ Đức).

Nữ sĩ Lan Hinh, ái nữ của Á Nam Trần Tuấn Khải đại diện gia đình, các giảng viên khoa Văn học, CLB Cây Bút Trẻ, cựu sinh viên và sinh viên trường ĐH KHXH&NV đã đến tham dự chương trình.

Ở sảnh hội trường, không gian trưng bày các sáng tác, dịch phẩm,… của Trần Tuấn Khải do thành viên CLB Cây Bút Trẻ thiết kế độc đáo, phong phú, đẹp mắt, tạo không khí đón tiếp khách mời vừa thân mật, vừa đậm chất nghệ thuật. Không gian bên trong hội trường, treo trên tường là những bức thư pháp thơ Á Nam giàu nghệ thuật do chính nữ sĩ Lan Hinh sưu tầm và cung cấp.

Trong chương trình, khán giả đã được gặp gỡ hậu duệ của Á Nam là nữ sĩ Lan Hinh, nghe bà chia sẻ những câu chuyện, kỷ niệm về thân phụ mình cũng như về văn chương. Đích thân nữ sĩ đã trình bày làn điệu anh Khóa - một làn điệu do Á Nam Trần Tuấn Khải sáng tác và được phổ biến ở miền Bắc vào cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX - qua hai tác phẩm Tiễn chân anh Khóa xuống tầu và Thư gửi anh Khóa.

Ảnh: Nữ sĩ Lan Hinh đón nhận các món quà lưu niệm của khoa Văn học trao tặng cho Á Nam lưu niệm đường

Bên cạnh đó, những tiết mục biểu diễn văn nghệ thấm đẫm truyền thống dân tộc của đội ngũ nghệ sĩ khách mời cũng như của sinh viên khoa Văn học đã tạo sức cuốn hút với khán giả. Có thể kể đến tiết mục hát chầu văn “Hỡi cô bán nước” giản dị mà chân tình của nghệ sĩ Ngọc Quang, ca khúc về người phụ nữ xưa “Gánh nước đêm” của NS. Đỗ Quốc Đạt Nhân và NS. Đặng Văn Hùng, tiết mục ca trù “Vịnh Thủy hử” thấm đẫm hồn dân tộc của bộ ba nghệ sĩ Thục An, Ngọc Quang, Mạnh Hùng.

Ảnh: Tiết mục ca trù “Vịnh Thủy hử”, biểu diễn: nghệ sĩ Thục An, Ngọc Quang, Mạnh Hùng

Ngoài những màn trình diễn đầy tài năng, chuyên nghiệp của các nghệ sĩ, chương trình còn có tiết mục đọc thơ – hoạt cảnh do sinh viên khoa Văn học thực hiện. Hoạt cảnh dàn dựng công phu, đậm màu sắc hào hùng, bi tráng, thể hiện tác phẩm “Hai chữ nước nhà” (tác phẩm của Á Nam được tuyển chọn và đưa vào sách Giáo khoa Ngữ văn 8).

Ảnh: Hoạt cảnh “Hai chữ nước nhà”, biểu diễn: tập thể sinh viên khoa Văn học

Ban tổ chức chương trình cũng trao giải cuộc thi bình thơ “Á Nam Ca – Hai chữ nước nhà”. Các sinh viên đoạt giải chia sẻ với khán giả về bài viết và niềm yêu mến thi phẩm Á Nam. Chương trình đã để lại nhiều nghĩ suy về việc gìn giữ các giá trị văn hóa của cha ông trong thời đại ngày nay. Nữ sĩ Lan Hinh cũng đã chia sẻ rằng, không còn gì vui hơn là được trông thấy những thế hệ trẻ trình diễn di sản của Á Nam trên sân khấu, tiếp tục thổi hồn và làm sống lại những tình cảm, bài học của đời xưa. Bên cạnh đó, đây còn là dịp để các thế hệ người Việt yêu nước, yêu văn chương gặp gỡ, cùng thể hiện tài năng và đam mê, góp phần vào việc xây dựng nền văn hóa, nền học thuật cho dân tộc.

Hải Nam

Chương trình Cà phê học thuật nhân văn - Chân trời mới của văn chương và điện ảnh

Với những biến đổi của xã hội, môi trường, văn chương khi bước vào thế kỷ 21 sẽ có diện mạo thế nào, thay đổi ra sao? Những hướng nghiên cứu văn chương rộng mở theo các phương pháp phê bình mới, liên ngành sẽ mở ra cho người đọc, người nghiên cứu nhiều chân trời độc đáo, lạ lẫm và hấp dẫn.
Năm 2019 và 2020, Khoa Văn học, Trường ĐHKHXH&NV - ĐHQG-HCM đã có một số đầu sách và giáo trình mới ra đời trên tinh thần giới thiệu, chia sẻ và đối thoại cởi mở những hướng tiếp cận mới cho văn chương.
Đó là các đầu sách:

- Khoa Văn học (2019), Vượt qua những ranh giới của văn chương, NXB VH-VN TP.HCM

- Khoa Văn học (2019), Những cuộc hội ngộ của văn chương thế giới, NXB VH-VN TP.HCM

- GS.TS. Huỳnh Như Phương (2020), Tiến trình văn học, NXB ĐHQG-HCM

- PGS.TS. Trần Thị Phương Phương (2020), Giáo trình Văn học so sánh, NXB ĐHQG-HCM

- TS. Đào Lê Na (2020), Giáo trình Kỹ thuật viết kịch bản điện ảnh, NXB ĐHQG-HCM

Cà phê học thuật nhân văn sau một thời gian gián đoạn vì dịch bệnh, sẽ đem đến những chia sẻ cho khán giả với các nội dung:
- Giới thiệu bộ sách mới;
- Chia sẻ những hướng nghiên cứu mới trong bộ sách;
- Giải đáp những thắc mắc của khán giả như một buổi trò chuyện văn chương.
Chương trình sẽ do PGS.TS. Trần Thị Phương Phương, TS. Đào Lê Na đảm nhận vai trò diễn giả.
Thời gian, địa điểm:
- Thời gian: 9:00 - 11:30, ngày 05/7/2020 (Chủ nhật)
- Địa điểm: Phòng D201, Trường ĐH KHXH&NV, Cơ sở Đinh Tiên Hoàng, phường Bến Nghé, Quận 1.
Link đăng ký:
https://bom.to/YnOY7
Trân trọng kính mời Quý thầy/cô, các anh/chị học viên, NCS và các bạn sinh viên quan tâm đến tham dự
Trân trọng!

Trung tâm Tư vấn Hướng nghiệp và Phát triển Nguồn nhân lực

Trường ĐH KHXH&NV - ĐHQG-HCM

Thông tin chi tiết, xin mời xem tập tin đính kèm.

Những ngày cuối năm, nhìn lại một năm hoạt động của Khoa Văn học (Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc gia Hồ Chí Minh) bằng nhiều nỗ lực từ các cá nhân và cả tập thể trong sự nghiệp đào tạo và nghiên cứu, những lao động miệt mài ấy đã đơm kết thành những hoa thơm trái ngọt hôm nay.

Trân trọng cảm ơn sự đóng góp của quý thầy cô cho các hoạt động của Khoa.

Cảm ơn các doanh nghiệp, cơ quan, đơn vị đã đồng hành và ủng hộ Khoa Văn học trong năm vừa qua. Hy vọng trong năm mới tiếp tục nhận được sự ủng hộ và hợp tác của quý vị. 

Giáo sư Nhà giáo ưu tú Mai Cao Chương, Nguyên Chủ nhiệm Khoa Ngữ văn (1978-1990), Trường Đại học Tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh (nay là Khoa Văn học, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh) đã từ trần vào lúc 3 giờ 30 ngày 6-11-2020 (nhằm ngày 21 tháng 9 năm Canh Tý), thượng thọ 91 tuổi.

Giáo sư Mai Cao Chương sinh năm 1930 tại làng Trường Định, xã Bình Hòa, huyện Bình Khê, tỉnh Bình Định trong một gia đình nhà nho giàu truyền thống văn chương và yêu nước.

Năm 1947, thầy tham gia công tác dạy học Bình dân học vụ tại xã Bình Hoà, huyện Bình Khê. Năm 1950, thầy được chính thức kết nạp Đảng Lao động Việt Nam (Đảng Cộng sản Việt Nam) tại chi bộ xã Bình Hoà.

Kháng chiến chống Pháp kết thúc, năm 1955 thầy tập kết ra Bắc. Năm 1962, thầy tiếp tục đến với giảng đường Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội, học Phân ban Văn học Trung Quốc của Khoa Ngữ văn (khoá 1962-1966). Với thành tích học tập xuất sắc, thầy được nhà trường giữ làm cán bộ giảng dạy của Tổ Cổ - Cận - Dân, sau đó được cử làm Phó trưởng Bộ môn.

Sau ngày giải phóng miền Nam thống nhất đất nước, thầy Mai Cao Chương được phân công vào Đại học Văn Khoa Sài Gòn và tham gia vào Tổ Bộ môn Hán Nôm, sau đó làm Tổ trưởng Tổ bộ môn Ngữ văn Việt Nam.

Năm 1978, Tổ bộ môn Ngữ văn Việt Nam được Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp ra quyết định nâng thành Khoa Ngữ văn Việt Nam, thầy được cử làm Chủ nhiệm Khoa Ngữ văn Việt Nam (Khoa Ngữ văn) cho đến năm 1990. Năm 1984, thầy được phong học hàm Phó giáo sư. Năm 1992, thầy nhận danh hiệu Nhà giáo ưu tú.

Từ những cống hiến không ngừng nghỉ cho sự nghiệp cách mạng qua hai cuộc kháng chiến cứu nước, cùng những đóng góp to lớn trong công tác giáo dục và nghiên cứu khoa học, thầy đã được Hội đồng Nhà nước trao tặng Huân chương Kháng chiến hạng Hai (1984), Huân chương Kháng chiến hạng Nhất (1985), Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp (1985), Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ (1995).

Trong những tháng ngày hưu trí, thầy vẫn dõi theo các hoạt động của Khoa, Nhà trường, góp thêm tinh thần động viên các đồng nghiệp và các học trò hiện đang công tác. Những lần chúng tôi đến thăm thầy trong dịp lễ tết, thầy thường kể cho chúng tôi nghe về những ngày tháng tập kết ở miền Bắc, còn chúng tôi lại thường hay nói về những giờ giảng dạy đầy tính thiền của thầy, rồi lại cùng nhau cười vui. Nhân hứng thầy còn đọc cho chúng tôi nghe bài thơ chữ Hán thầy làm (tập theo bài thơ Đường Độ Tang Càn của Giả Đảo) để nói lên cái tình cảm yêu quý và gắn bó với vùng đất nơi thầy trải qua:

Tập kết Long Thành nhị thập sương,

Quy tâm nhật dạ ức Nam phương.

Nhất triêu phản độ Hiền Lương thuỷ,

Khước vọng Long Thành thị cố hương.

(Tập kết Long Thành hai chục sương,

Đêm ngày thương nhớ đất Nam phương.

Sáng nay qua bến Hiền Lương ấy,

Chợt tưởng Long Thành là cố hương.)

Hôm nay thầy đã đi xa. Chúng con - các thế hệ học trò của thầy, thành kính thắp nén tâm hương để tiễn biệt. Nguyện cầu anh linh thầy vẫn luôn an nhiên tự tại nơi cõi vĩnh hằng.

Khoa Văn học