Những vết mực ngày hôm qua vẫn còn thơm nồng trên tà áo. Những chuyến xe ký ức vẫn đi và về giữa hai bờ nhớ thương. Những cánh phượng bồi hồi hoá thành chú bướm đỏ, chờ đợi cô gái đến từ hôm qua.
Một ngày nọ, tình cờ giở lại những trang lưu bút ngày xanh, những cuốn sổ bí mật, những quyển vở còn loang màu mực tím, bất chợt hai dòng lệ chực trào. Không phải chỉ cần sống hết mình cho hiện tại, người ta sẽ không nuối tiếc bất kỳ điều gì vì những ký ức đẹp đẽ như “những cây phượng đã trổ hoa trước sân mà Tiểu Li chưa kịp chạm vào khi rời đi”. Và trong nỗi trống vắng mênh mông của cuộc sống, con người sẽ luôn tự hỏi, biết bao giờ ta mới chạm được vào ký ức của chính ta. Như một chuyên gia cất giữ tuổi trẻ, Phan Gia Nhật Linh đã trở lại cùng với bộ phim “Cô gái đến từ hôm qua” để giúp chúng ta giải đáp thắc mắc đó.
Những ai đã đọc Cô gái đến từ hôm qua của Nguyễn Nhật Ánh và xem phim của Phan Gia Nhật Linh sẽ đều nhận thấy bộ phim chính là sự hồi đáp thú vị dành cho tác phẩm văn chương. Theo chia sẻ của đạo diễn, bối cảnh phim lùi lại 10 năm so với truyện để anh được thoải mái đưa vào đấy tất cả những trải nghiệm của bản thân mình nói riêng, của thế hệ 7X, 8X nói chung. Bộ phim là những kỷ niệm học trò ở lớp 12A3, ở trường Nguyễn Hiền, ở rạp chiếu phim Quốc Tế, ở chương trình Làn sóng xanh, ở những ca khúc nổi tiếng một thời như: Tình thơ, Phượng Hồng, Tình thôi xót xa, Người ta nói...Mặc dù thoát khỏi sự ràng buộc của những con chữ trên trang sách nhưng tinh thần mộng mơ, trong trẻo của câu chuyện vẫn được đạo diễn chuyển tải nguyên vẹn. Thú vị hơn, đạo diễn còn tỏ ra là một người rất say mê truyện Nguyễn Nhật Ánh khi bắt buộc người xem liên văn bản đến những tác phẩm khác của nhà văn bằng hình ảnh như: Mắt biếc, Nữ sinh, Tôi là Bê Tô, Bàn có năm chỗ ngồi, Những chàng trai xấu tính, Ngồi khóc trên cây...
Việt An bước vào lớp trong một khu vườn ngập tràn sắc xanh, chàng Thư thơ thẩn bỗng hoá thành một con ong vàng óng lao đến hút mật. Việt An đưa quyển truyện của Aimatov và bắt Thư thơ thẩn thức trắng đêm đọc, cậu bỗng lao mình xuống dòng nước khi văn chương và cảm xúc hoà quyện vào nhau. Tất cả những kỹ xảo trong phim không đơn thuần tạo ra không khí lãng mạn hay điểm xuyết tác phẩm mà còn hài hước hoá giấc mơ của nhân vật. Tuy nhiên, kỹ xảo xuất hiện trong đoạn cuối của phim có phần hơi thái quá khi nhân vật hoá thân thành con chim bay đi. Điều này vô tình làm gián đoạn mạch cảm xúc của người xem vốn đang được đong đầy trước đó. Mang kỹ xảo để làm mới bộ phim có không khí hoài cổ là một thách thức không hề nhỏ cho nhà làm phim bởi kỹ xảo có thể thu hút khán giả 9X,10X nhưng sẽ khó được các khán giả lớn tuổi hơn chấp nhận. Những gì mộc mạc, hồn nhiên có lẽ sẽ tạo ra được không khí của những năm 1997 nhiều hơn.
Nếu điện ảnh được hiểu theo một cách đơn giản nhất là nghệ thuật của những khuôn hình chuyển động và âm thanh thì “Cô gái đến từ hôm qua” đã thể hiện khái niệm ấy một cách xuất sắc. Yếu tố hợp lý, tính nhân quả trong tự sự và nghệ thuật dàn cảnh thường bị nhiều bộ phim Việt Nam lơ là đã được Phan Gia Nhật Linh chăm chút tỉ mỉ, chu đáo. Khi nhân vật yêu, xung quanh đâu đâu cũng có những cặp đôi tay trong tay dạo bước, trong lớp học cũng là giờ giảng những bài thơ tình. Khi nhân vật thất tình, cậu ta đi ngang qua poster phim “Vị đắng tình yêu”. Khi nhân vật bị bỏ rơi giữa đồng không mông quạnh, người tài xế mở trích đoạn cải lương Võ Đông Sơ, Bạch Thu Hà. Khi Việt An đến nhà Thư, hai con chim bồ câu đứng cùng nhau trên mái nhà. Khi Tiểu Li rời đi, cơn mưa càng trút xuống nặng hạt hơn phủ mờ lên tầm nhìn của nhân vật. Khi những đứa trẻ ngồi chơi, con chó, con gà cũng đuổi bắt nhau khiến khuôn hình trở nên vô cùng sinh động. Khi Thư thất thểu bước đi, ca khúc Ngồi hát đỡ buồn vang lên tạo thành điểm nhấn của bộ phim, vừa phản ánh đúng tâm trạng của nhân vật vừa tạo ra chất mới cho phim, một sự hoà trộn giữa chất hoang dã của đồng quê phương Tây và chất ngọt ngào của đồng quê Việt Nam. Cách xử lý các bài hát trong phim cho thấy tư duy mới mẻ của đạo diễn theo xu thế làm phim mới của thế giới mà “La La land” là một đại diện tiêu biểu. Việc lồng các ca khúc này vào tưởng tượng của nhân vật sẽ khiến người xem cảm thấy dễ chịu và chấp nhận được sự hợp lý đến phi lý của nó. Làm phim hoài cổ bằng không khí xưa cũ không thôi không khó, làm phim hoài cổ bằng chất hiện đại, mới mẻ để bộ phim không bị “sến” như nhiều phim Việt Nam trước đó mới là khó. Có lẽ đây chính là điều mà Phan Gia Nhật Linh tìm tòi và thách thức bản thân mình.
Trong các đạo diễn phim Việt Nam hiện nay, Phan Gia Nhật Linh vẫn là nhà làm phim hàng đầu về chỉ đạo diễn xuất. Tất cả các diễn viên từ chính đến phụ, từ lớn, đến nhỏ trong “Cô gái đến từ hôm qua” đều thể hiện rất tốt vai diễn của mình. Hơi tiếc là hai diễn viên chính, nhất là Ngô Kiến Huy có gương mặt chững chạc so với tuổi học sinh cấp ba nên bộ phim mất đi chất tươi mới và sự ngây thơ cần có của nhân vật dù Ngô Kiến Huy vẫn diễn xuất sắc và trẻ hơn tuổi thật của mình. Không phải Phan Gia Nhật Linh không lường trước điều này. Đạo diễn chia sẻ, anh đã từng đau đầu vì cả tháng trời casting mà vẫn không tìm được diễn viên có diễn xuất ưng ở lứa ý tuổi 17,18 nên đành phải quay về lựa chọn diễn viên có tuổi đời lớn hơn tuổi nhân vật, một lựa chọn tưởng chừng an toàn lại thành ra không an toàn. Hai diễn viên nhí Minh Khang và Hà Mi lại làm cho bộ phim trở nên vô cùng dễ thương bởi diễn xuất tự nhiên của mình. Câu chuyện xúc động của Tiểu Li và Thư nhỏ được dựng song song và mượt mà tôn lên sự thú vị cho câu chuyện hài hước của Việt An và Thư lớn.
Những lọ mực chấm chung, những vạch kẻ phân chia ranh giới trên bàn học, những viên bi của thuở ấu thơ gói mộng mơ vào ký ức. Chiếc xe chia cách bởi màn mưa ngày hôm qua hoá thành chiếc xe được tôn lên bởi ánh sáng và tông màu đỏ ấm áp ngày hôm nay khiến người xem cảm thấy nhân vật dù đi một mình cũng sẽ không cô độc. Vết mực đóng dấu ký ức, tuổi học trò đóng dấu những ngày xanh. Gấp lại trang sách của Nguyễn Nhật Ánh, thẩn thờ trước màn ảnh khi phim của Phan Gia Nhật Linh kết thúc, ta thấy lại đâu đó những ngày tháng cũ và những người mà mình từng rung động, những chàng trai, cô gái đến từ hôm qua.
Đào Lê Na
