Sáng 5.4 tại Trường ĐH Sư phạm Hà Nội và sáng ngày 8.4 tại Trường ĐH KHXH-NV, ĐHQG TP.HCM, nhà văn Trung Quốc Diêm Liên Khoa có buổi trò chuyện, giao lưu với sinh viên, các nhà nghiên cứu và độc giả VN về văn học Trung Quốc đương đại cùng tiểu thuyết của ông.
Nhà văn Diêm Liên Khoa và hai tác phẩm nổi tiếng đã được dịch sang tiếng Việt - ẢNH: T.L
Diêm Liên Khoa là tác giả của hơn 20 tác phẩm, được dịch hơn 30 ngoại ngữ, nhiều giải thưởng danh giá như giải Kafka năm 2014 (nhà văn châu Á thứ hai được vinh danh sau Murakami), 2 lần giải Lỗ Tấn, giải thưởng Hồng lâu mộng, hai lần vào chung khảo giải Man Booker quốc tế...
Tại VN, có 5 tác phẩm của Diêm Liên Khoa đã được dịch là Phong Nhã Tụng, Người tình phu nhân sư trưởng, Nàng Kim Liên ở trấn Tây Môn, Kiên ngạnh như thủy, Đinh trang mộng, và Tứ thư sắp xuất bản.
Ba đặc điểm nghệ thuật nổi bật trong tác phẩm của Diêm Liên Khoa, một là miêu tả tính dục như một ẩn dụ chính trị (hai cuốn tiểu thuyết thể hiện rõ nhất là Người tình phu nhân sư trưởng và Kiên ngạnh như thủy); hai là bút pháp hiện thực huyền ảo hòa quyện với hiện thực phê phán (nếu không muốn nói là hiện thực trần trụi) qua Kiên ngạnh như thủy, Đinh trang mộng, Nàng Kim Liên ở trấn Tây Môn; ba là tính giễu nhại.
Diêm Liên Khoa có những cuốn tiểu thuyết viết về sự bạc nhược, yếm thế và tha hóa của trí thức rất hay, như Phong Nhã Tụng, Tứ thư. Nhưng có lẽ không có cuốn tiểu thuyết nào định nghĩa nhà văn của nhân dân có thể đúng với ông hơn Đinh trang mộng. Cùng chủ đề phơi bày sai lầm của một số chủ trương duy ý chí, Ếch của Mạc Ngôn bộn bề, cấp độ vĩ mô; Đinh trang mộng đầy đặn, gợi chiều sâu, cảm xúc và sự căm phẫn với những kẻ gây tội ác cho nhân dân. Ở cấp độ vi mô, thân phận những con người bé nhỏ, đáng thương trong Đinh trang mộng được miêu tả xúc động... Cấp độ vĩ mô, chuyện bán máu trong Đinh trang mộng được miêu tả trần trụi và gây sốc cho độc giả. Diêm Liên Khoa miêu tả dựa trên 100% là chuyện thật khi nhiều làng ở Trung Quốc bán máu và lấy máu một cách vô ý thức, không giữ vệ sinh, không kiểm soát đã dẫn đến bệnh AIDS cho nhiều làng mạc khác…
Kế thừa Lỗ Tấn ở rất nhiều cảm hứng, như dành cho người dân một tấm lòng nhân hậu, Diêm Liên Khoa nâng cao hơn ở chỗ chỉ thẳng sai lầm của một số chính sách xã hội và đường lối vận hành; vận dụng thủ pháp giễu nhại, hiện thực huyền ảo một cách thuần thục.
Nguồn: Báo Thanh niên, ngày 05.4.2019.
